Uwaga na sankcyjną stawkę PCC! (wyrok NSA z dnia 19 września 2023 r. sygn. III FSK 2421/21)

Czego dotyczyła sprawa?

W toku czynności sprawdzających prowadzonych przez naczelnika urzędu skarbowego (US) pewien podatnik został wezwany do wyjaśnienia skąd pochodziły środki pieniężne - przeznaczone przez niego na zakup nieruchomości oraz udziałów w spółkach. Organ zamierzał ustalić, w jaki sposób środki te pozwoliły podatnikowi na pokrycie wskazanych wydatków.

W złożonych wyjaśnieniach podatnik poinformował, iż rzeczone środki wygrał w zakładach bukmacherskich, a ponadto przyjął na przechowanie sumę pieniężną, na dowód czego przedłożył do organu stosowną umowę oraz potwierdzenie zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Co istotne, w okolicznościach sprawy będącej przedmiotem sporu podatnik mógł swobodnie dysponować przyjętymi na przechowanie pieniędzmi.

Co na to fiskus?

Analizując przedłożone przez podatnika dokumenty naczelnik US uznał, że w istocie, zawarł on i w toku czynności sprawdzających powołał się, na umowę depozytu nieprawidłowego, od której nie został w terminie uiszczony należny PCC. W konsekwencji organ wydał decyzję ustalającą podatek według sankcyjnej stawki 20%. Stanowisko to podtrzymał również organ II instancji.

Jak rozstrzygnęły Sądy?

Podatnik zaskarżył decyzję do sądu administracyjnego, ale poniósł porażkę zarówno w I instancji, jak i przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

WSA we Wrocławiu wskazał, że o terminowym rozliczeniu PCC z tytułu umowy depozytu nieprawidłowego można mówić jedynie w przypadku, gdy podatnik złożyłby deklarację i uiścił podatek w terminie 14 dni od zawarcia umowy. Tymczasem podatnik powołał się na zawartą umowę dopiero w trakcie czynności sprawdzających US.

W postępowaniu przed NSA podatnik próbował argumentować, że czynności te zostały wszczęte jedynie w zakresie PIT, tj. ustalenia dochodów, które nie znajdują pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących z nieujawnionych źródeł). Zdaniem skarżącego organ nie mógł zatem w następstwie tych działań wyciągać negatywnych konsekwencji w zakresie PCC.

Z takim podejściem nie zgodził się NSA wskazując, że czynności sprawdzające uregulowane w Ordynacji podatkowej odnoszą się do wszystkich podatków i nie są ograniczone jedynie do PCC. Tym samym zdaniem Sądu organy miały prawo wydać wobec podatnika decyzję w zakresie tego podatku stosując 20 - procentową stawkę sankcyjną.

Omawiana sprawa obrazuje, że komunikację z organami podatkowymi należy prowadzić w sposób rozważny. Może bowiem okazać się, że w toku „niewinnych” czynności sprawdzających dojdzie do ujawnienia informacji w zakresie innych zobowiązań podatkowych, niż te pierwotnie objęte weryfikacją Urzędu. Konsekwencjami mogą być: dalsza pogłębiona kontrola (w tym celno – skarbowa), decyzja wymiarowa w postępowaniu podatkowym lub nawet sankcje karno-skarbowe. Warto zatem zadbać zarówno o prawidłowość rozliczeń (w tym analizę prawnopodatkową transakcji, jak i dopełnienie formalnych obowiązków związanych ze złożeniem deklaracji), a także przemyślaną strategię na wypadek dyskusji z fiskusem.