Zmiany w fundacji rodzinnej – już znamy szczegóły

29 sierpnia bieżącego roku Ministerstwo Finansów zaprezentowało projekt zmian dotyczących funkcjonowania fundacji rodzinnych. Jest to projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a jego treść została udostępniona na stronie Rządowego Centrum Legislacji pod adresem: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12401555/13152692/13152693/dokument734722.pdf. 

Potwierdziły się zapowiedzi Ministerstwa z początku sierpnia co do zakresu planowanych zmian, a są to:

• wprowadzenie trzyletniego wyłączenia ze zwolnienia podatkowego dla fundacji rodzinnych przychodów z tytułu zbycia składników mienia wniesionych do fundacji (tzw. lock-up na aktywach),
• wyłączenie od zwolnienia podatkowego przychodów uzyskiwanych z najmu krótkoterminowego,
• brak możliwości prowadzenia przez fundacje działalności hotelarskiej,
• uszczelnienie zasad opodatkowania z tytułu udziału fundacji w kontrolowanych jednostkach zagranicznych oraz w przypadku posiadania przez fundację udziałów w zagranicznej spółce transparentnej podatkowo.

Lock-up sprzedaży składników majątku

Zgodnie z projektem, Fundacja Rodzinna będzie miała możliwość sprzedaży posiadanych aktywów bez konieczności zapłaty podatku CIT, o ile sprzedaż nastąpi po upływie 36 miesięcy liczonych od końca roku, w którym fundacja nabyła lub otrzymała dany składnik od podmiotu powiązanego.

Podkreślenia wymaga, że 36-miesięczny okresu lock-up zacznie obowiązywać również wobec majątku wniesionego do Fundacji Rodzinnej po 31 sierpnia 2025 r.

Ciekawym jest, że lock-up dotyczyć będzie wyłącznie składników pozyskanych od podmiotów powiązanych (np. wniesionych przez fundatorów lub beneficjentów). W konsekwencji fundacja nadal będzie mogła inwestować w instrumenty finansowe bez znaczących ograniczeń, jednak w ramach swojej działalności operacyjnej na nabytych przez siebie na rynku instrumentach.

Jeżeli jednak fundacja zbędzie mienie uzyskane od podmiotów powiązanych prze upływem okresu lock-up to do takich transakcji nie będzie miało zastosowanie zwolnienie podmiotowe od podatku CIT, a fundacja zapłaci standardowy podatek dochodowy.

Najem krótkoterminowy zostanie opodatkowany

Projektowane przepisy przewidują istotne ograniczenie dotyczące najmu nieruchomości przez fundacje rodzinne. Zwolnienie z CIT będzie możliwe wyłącznie wtedy, gdy:

• wynajem lokali mieszkalnych służy celom mieszkaniowym, oraz
• jest prowadzony bezpośrednio przez samą fundację rodzinną.

W praktyce oznacza to, że preferencja podatkowa obejmie wyłącznie najem długoterminowy. Tym samym fundacje rodzinne zostaną pozbawione możliwości korzystania z nieopodatkowanego wynajmu krótkoterminowego.

Wyłączona zostanie również możliwość prowadzenia przez fundacje działalności hotelarskiej.

Struktury podatkowo transparentne

Fundacje rodzinne nie będą miały możliwości ominięcia CIT poprzez prowadzenie działalności za pośrednictwem spółek lub funduszy posiadających status podmiotów transparentnych podatkowo. Po wprowadzeniu nowych regulacji, dochody uzyskiwane z udziału w takich strukturach będą podlegały opodatkowaniu bezpośrednio w fundacji rodzinnej.

CFC

Zgodnie z nowymi regulacjami, dochody uzyskiwane przez fundacje rodzinne za pośrednictwem kontrolowanych spółek zagranicznych będą opodatkowane w Polsce. System opodatkowania będzie w tym zakresie tożsamy z rozwiązaniami obowiązującymi obecnie wobec osób fizycznych oraz spółek.

Pożyczki jako ukryte zyski

Projekt przewiduje również nowelizację art. 24q ust. 1a ustawy o CIT, której celem jest doprecyzowanie katalogu tzw. ukrytych zysków fundacji rodzinnej. Proponowana zmiana ma charakter uszczelniający w stosunku do obecnie obowiązujących regulacji. Zgodnie z nowo dodanym pkt 7, za ukryty zysk uznana zostanie także wartość należności z tytułu pożyczek udzielonych przez fundację rodzinną beneficjentowi, fundatorowi lub osobie fizycznej powiązanej z którymkolwiek z nich albo z samą fundacją – w przypadku, gdy należności te zostały umorzone, przedawnione bądź odpisane jako nieściągalne.

Wątpliwości co do zakresu obowiązywania i zakresu lock-up

Na zakończenie warto wskazać, że dość specyficznym rozwiązaniem jest ujęcie w projekcie daty, od której będzie obowiązywało objęcie aktywów lock-up niejako w dacie wstecznej. Skoro ustawa ma wejść w życie w przyszłym roku, to częściowo będzie miała działanie wsteczne (co swoją drogą jest niezgodne z zasadą państwa prawa, że „prawo nie działa wstecz”).

Również ciekawe będzie podejście do zbycia mienia między datą 31 sierpnia 2025 a datą wejścia w życie ustawy nowelizującej. Skoro ustawa nie działa w czasie, gdy nie była jeszcze w obrocie prawnym, a data początku lock-up jest wsteczna do początku jej obowiązywania, to czy możliwym w ogóle będzie „nakładanie” sankcji za transakcje zanim przepisy wejdą w życie. Praktyka sądowa w końcu rozwiązałaby ten problem, ale możliwym jest również, że projekt w toku prac legislacyjnych dozna w tym zakresie aktualizacji.

Podsumowanie

Projekt został przekazany do konsultacji społecznych. Następnie czeka go cała procedura legislacyjna – prace w komisji, Sejm, Senat i co istotne – Prezydent, który – jak już wiemy – nie przejawia sympatii i zrozumienia dla wielu inicjatyw legislacyjnych Rządu. Tym samym możemy tak naprawdę w ogóle nie doczekać się wejścia w życie tej nowelizacji albo doczekać się jej, ale w znacznie zmienionej formie. Czas pokaże, a my będziemy z uwagą śledzić losy przedmiotowej nowelizacji.