Zrzeczenie się prawa do zachowku jako zabezpieczenie sprawnej sukcesji
.jpg)
Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego fundacji rodzinnej przyniosło istotne zmiany w zakresie planowania sukcesji, w tym nową instytucję w postaci umowy o zrzeczenie się prawa do zachowku. Rozwiązanie to ma na celu zwiększenie stabilności i przewidywalności rozporządzania majątkiem na wypadek śmierci fundatora oraz ograniczenie ryzyka sporów rodzinnych, które w praktyce często towarzyszą sukcesji wielopokoleniowej.
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, w brzmieniu nadanym nowelizacją towarzyszącą wprowadzeniu fundacji rodzinnej, uprawniony do zachowku może zawrzeć z przyszłym spadkodawcą umowę, w której zrzeka się w całości lub w części prawa do zachowku. Umowa ta musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego i wywołuje skutki zarówno wobec zrzekającego się, jak i – co do zasady – jego zstępnych, chyba że strony postanowią inaczej.
Celem zrzeczenia się prawa do zachowku jest przede wszystkim umożliwienie skutecznej realizacji długoterminowej wizji sukcesyjnej fundatora, w szczególności w strukturach takich jak fundacja rodzinna, gdzie majątek ma służyć określonym beneficjentom i celom przez wiele lat. Instytucja ta pozwala ograniczyć ryzyko uszczuplenia majątku fundacji w wyniku roszczeń o zachowek oraz zapobiega sytuacjom, w których konieczność jego wypłaty prowadziłaby do dezorganizacji przedsiębiorstwa rodzinnego lub przymusowej sprzedaży kluczowych aktywów.
Zrzeczenie się zachowku pełni również funkcję porządkującą relacje rodzinne, umożliwiając wcześniejsze i świadome uregulowanie oczekiwań majątkowych poszczególnych członków rodziny. Dzięki temu sukcesja może zostać przeprowadzona w sposób bardziej przejrzysty, z poszanowaniem autonomii woli stron i bez przenoszenia potencjalnych konfliktów na etap postępowania spadkowego.
W efekcie instytucja zrzeczenia się prawa do zachowku stanowi istotne narzędzie nowoczesnego planowania spadkowego, wzmacniające trwałość struktur sukcesyjnych i realizację założeń, które legły u podstaw wprowadzenia fundacji rodzinnej.
