Analiza danych porównawczych – możliwości zastosowania oraz błędy przy jej przeprowadzaniu
Konieczność sporządzania analizy porównawczej (analizy benchmarkingowej) wynika z obowiązków dokumentacyjnych w zakresie cen transferowych. Analiza porównawcza ma za zadanie ograniczać ryzyko podatkowe oraz skutecznie chronić zarząd przed odpowiedzialnością za ustalanie nierynkowych warunków transakcji. Z uwagi na zakres informacji, analizę tą można jednak wykorzystać również w innych obszarach. Aby analiza porównawcza nie została zakwestionowana przez organ podatkowy przy jej sporządzeniu należy unikać typowych błędów.
Spis treści
- Cel analizy porównawczej
- Obszary, w których można wykorzystać analizę porównawczą
- Najczęstsze błędy w analizach danych porównawczych
Cel analizy porównawczej
Analiza porównawcza ma dowodzić rynkowości transakcji kontrolowanej, jednak jej wynik może zostać zakwestionowany przez organy podatkowe. Aby tego uniknąć analiza porównawcza nie powinna zawierać błędów, które mogą zostaną wykorzystane przez organ podatkowy.
Analiza porównawcza to cenne źródło danych o otoczeniu konkurencyjnym. W przypadku systematycznego sporządzania analiz możemy pozyskać informacje o własnym biznesie na tle konkurencji na przestrzeni lat czy o problemach z którymi bora się branża.
Obszary, w których można wykorzystać analizę
Analiza porównawcza to również cenne źródło informacji dla danego podmiotu gospodarczego (strony badanej). Dlatego analizę porównawczą można wykorzystać w innych obszarach takich jak zarządzanie, rozwój podmiotu gospodarczego czy też w obszarze uregulowania stosunków pomiędzy podmiotami w grupie.
Analiza porównawcza daje bowiem możliwość systematycznego porównania się do konkurentów lub zidentyfikowanie podmiotów wiodących w danej branży. Dla zarządu mogą to być wskazówki do ewentualnej zmiany wzorców postępowania (procesów, metod, sposobów działania).
Analiza porównawcza może być narzędziem doskonalenia procesów i wspomagającym. Poprzez znajdywanie punktów odniesienia, podmiot gospodarczy dąży do wprowadzenia najefektywniejszych ulepszeń mogących pomóc uzyskać przewagę konkurencyjną. Ponadto, jest w stanie spojrzeć bardziej obiektywnie na podejmowane przez siebie decyzje.
Jednak, aby analiza porównawcza mogła być wykorzystana jako narzędzie to zarządzania nie powinna mieć charakteru jednorazowego, konieczne jest stałe gromadzenie informacji i poszukiwanie lepszych rozwiązań. Analiza porównawcza sporządzana na potrzeby weryfikacji rynkowości transakcji kontrolowanych w sposób regularny może dostarczać tego typu informacji, które podmioty gospodarcze mogą wykorzystać również w innych obszarach biznesowych. Analiza porównawcza to narzędzie zabezpieczające przed negatywnym zakwestionowaniem rynkowości transakcji przez co służy również jako narzędzie ograniczające ryzyko podatkowe.
Najczęstsze błędy w analizach porównawczych
Najważniejszym dokumentem weryfikacji i obrony rynkowości transakcji z podmiotami powiązanymi jest analiza porównawcza. Jednak, aby rzeczywiście i w pełni spełniała swoją funkcję, musi cechować się wysoką jakością już na etapie samego procesu doboru danych do analizy. Praktyka wskazuje na kilka obszarów, które mogą przyczynić do podważenie rynkowości transakcje ze względu na błędnie przyjęte kryteria/założenia w analizie.
Błędy w analizach porównawczych to jednocześnie obszary, które są kwestionowane przez organy podatkowe, dlatego sporządzając analizę porównawczą należy zwrócić na nie uwagę. Generalnie każdy krok czy wybór kryterium w analizie porównawczej powinien posiadać swoje uzasadnienie.
Okres badany w analizie oraz data realizacji transakcji
Przepisy nie wskazują, jaki okres powinien zostać przyjęty do analizy, ale wskazują, żeby uzasadnić wybór danych z jednego roku lub danych wieloletnich. Za najbardziej pożądany będzie okres, w którym przeprowadzana była transakcja kontrolowana, gdyż dostarczy informacji na temat działań podmiotów niezależnych, w warunkach zbliżonych do warunków dla transakcji kontrolowanej. Jednak dostęp do danych może być ograniczony. Błędem może być przyjęcie do analizy danych wieloletnich w sytuacji, gdy dana transakcja cechuje się dużą zmiennością na przestrzeni lat.
Wytyczne OECD rekomendują, aby analiza została przeprowadzona przy wykorzystaniu danych wieloletnich. Za wystarczające przy uwzględnieniu zmian gospodarczych i koniunkturalnych zarówno dla podmiotu jaki podmiotów przyjętych do analizy uważa się dane trzyletnie, jako wystarczające do wyeliminowania potencjalnych wahań wyników przedsiębiorstwa.
W większości przypadków dane pochodzące z kilku lat mogą być wykorzystywane w celu lepszego zrozumienia kontrolowanej transakcji i dostarczenia użytecznych informacji na temat elementów porównawczych. W związku z tym w celu określenia właściwego okresu lub nawet uzasadnienia przyjęcia danych z okresu kilkuletniego należałoby rozważyć wpływ cyklu koniunkturalnego i cyklu życia produktów/wartości niematerialnych lub anomalii w informacjach pochodzących od podmiotów trzecich.
Rynek geograficzny
Błędem będzie przeprowadzenie analizy porównawczej obejmującej różne rynki geograficzne, co będzie odbiegało od warunków rynku, na którym została zawarta transakcja kontrolowana. Większość transakcji nie można analizować globalnie, rekomendowanie jest uwzględnienie kraju, w którym transakcja została przeprowadzona. Rynkowość transakcji obejmuje faktyczny przebieg i okoliczności zawarcia transakcji z zachowaniem warunków obowiązujących na danym rynku, obszarze geograficznym i to w momencie jej zawierania.
Metoda weryfikacji i wskaźnik finansowy
Weryfikacja rynkowości cen transferowych powinna odbywać się przy zastosowaniu metody najbardziej odpowiedniej w danych okolicznościach. Przy jej wyborze uwzględnia się w szczególności warunki, jakie zostały ustalone lub narzucone pomiędzy podmiotami powiązanymi, dostępność informacji niezbędnych do prawidłowego zastosowania metody oraz specyficzne kryteria jej zastosowania.
Czynnikami, które warunkują wybór konkretnej metody, są przede wszystkim: przedmiot transakcji oraz podział funkcji i ryzyk pomiędzy uczestników transakcji – wybór strony badanej, czyli podmiotu, dla której najłatwiej jest znaleźć dane porównywalne. Zazwyczaj jest to podmiot, który pełni mniej skomplikowane funkcje i ponosi mniejsze ryzyko, np. nie angażuje unikatowych wartości niematerialnych i prawnych.
W praktyce przy wyborze metody należy uwzględnić m.in. mocne i słabe strony danej metody, odpowiedniość rozważanej metody w kontekście natury danej transakcji określonej poprzez analizę funkcjonalną, dostępność danych, stopień porównywalności pomiędzy kontrolowaną i niekontrolowaną transakcją, itp.
Oprócz odpowiedniej metody weryfikacji ceny transferowej istotny jest również właściwy dobór wskaźnika finansowego, który będzie wskazywał przedział, uznany za rynkowy dla analizowanej transakcji.
Analiza porównawcza powinna wskazywać opis stosowanych wskaźników finansowych, miar statystycznych wraz z określeniem punktu lub przedziału rynkowego i uzasadnieniem, dlaczego warunki analizowanej transakcji nie różnią się od warunków transakcji realizowanych pomiędzy niezależnymi podmiotami.
Przy wyborze odpowiedniego wskaźnika finansowego można zastosować się do Rekomendacji Forum Cen Transferowych w zakresie doboru wskaźnika rentowności i metody weryfikacji do danych porównawczych oraz statystycznych aspektów sporządzania analizy porównawczej.
Profile funkcjonalne i zakres działalności podmiotów
Błędem, który może zostać wypunktowany przez organ podatkowy będzie również przyjęcie do analizy podmiotów, których zakres prowadzone działalności nie pokrywa się z przedmiotem transakcji kontrolowanej lub zakres ten jest szerszy. W przypadku podmiotów przyjętych do analizy istotny jest również ich profil funkcjonalny, który powinien pokrywać się z profilem strony badanej. Profil funkcjonalny to rola jaką dany podmiot pełni w analizowanej transakcji, gdzie zidentyfikować można np. producenta, dystrybutora oraz stopień ryzyka jaki ponosi.
Analiza funkcjonalna zmierza to określenia profilu funkcjonalnego podmiotu powiązanego. Złożoność profilu funkcjonalnego ma duże znaczenie również przy wyborze samej metody weryfikacji ceny transferowej.
Kontrolujący z coraz większą precyzją analizują przedłożoną analizę porównawczą, dlatego przy sporządzaniu i dokumentowaniu transakcji kontrolowanych należy kierować się również jak najwyższą dokładnością i dla każdego kroku znaleźć odpowiednie uzasadnienie.
Błędy w przeprowadzonej analizie porównawczej mogą zostać wykorzystane przez organ podatkowy do zakwestionowania rynkowości transakcji kontrolowanej, co wiąże się z negatywnymi konsekwencjami dla podatnika.
Celem niniejszego artykułu jest uświadomienie podatnikom, iż analiza porównawcza może być wykorzystana w innych obszarach działalności gospodarczej oraz wskazanie najczęstszych błędów popełnianych przy jej sporządzaniu, które jednocześnie są obszarami najczęściej kwestionowanymi przez organy podatkowe.
Jeżeli potrzebują Państwo wsparcia w sporządzeniu analizy porównawczej oferujemy swoje usługi w tym zakresie. Dane kontaktowe oraz ofertę obejmującą zagadnienia cen transferowych znajdą Państwo na stronie internetowej Kancelaria LTCA w zakładce CENY TRANSFEROWE.
