Brak zawiadomienia o kontroli
Zasadą jest, że kontrola podatkowa wszczynana jest po uprzednim zawiadomieniu formy o zamiarze przeprowadzenia kontroli. Od tej zasady są jednak pewne wyjątki.
Spis treści:
- Treść zawiadomienia o zamiarze przeprowadzenia kontroli
- Przyczyny pominięcia zawiadomienia o zamiarze przeprowadzenia kontroli
Zasadą wynikającą z ordynacji podatkowej jest uprzedzenie podatnika o zamiarze przeprowadzenia kontroli podatkowej. Zawiadomienie w tym zakresie wskazuje w szczególności jaki organ będzie prowadził czynności, wobec jakiego podmiotu oraz w jakim zakresie.
Wskazany w takim zawiadomieniu zakres kontroli jest niezwykle istotny, a ze wzoru Ministerialnego (ZAW-K) wiemy, iż zakres ten powinien wprost wskazywać rodzaj podatku jaki będzie kontrolowany (np. VAT) oraz okres objęty kontrolą (np. za okres od stycznia do września 2024 r.). Co więcej, zawiadomienie takie może obejmować również adnotację o możliwym wyrażeniu zgody podatnika na natychmiastowe wszczęcie kontroli – przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia.
Zwróćcie na to uwagę, ponieważ zdarzają się praktyki, gdy przy doręczeniu zawiadomienia odebranie takiej zgody jest niejako wymuszane na podatniku (nawet ustnie, wręcz „dorozumienie”) i od razu podejmowane są odpowiednie czynności kontrolne. Zaznaczyć więc należy, że natychmiastowe przystąpienie do kontroli wymaga wniosku podatnika lub jego zgody, która może nastąpić ustnie, niemniej powinien on wyraźnie znać swoje uprawnienia w tym zakresie i mieć świadomość braku negatywnych skutków w przypadku braku wyrażenia takiej zgody.
Odejście od obowiązku doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli jest wyjątkiem i wymaga poinformowania firmy o przyczynie braku zawiadomienia.
Ordynacja wskazuje przy tym kilka przypadków, gdy zawiadomienie nie jest obowiązkowe. Dotyczy to sytuacji, w których kontrola:
- dotyczy zasadności zwrotu podatku PIT lub zwrotu różnicy podatku VAT lub zwrotu podatku naliczonego,
- ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
- dotyczy opodatkowania nieujawnionych źródeł przychodów,
- dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
- ma być podjęta w oparciu o informacje w zakresie AML i finansowania terroryzmu,
- ma być wszczęta w trybie natychmiastowym dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,
- ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury, albo zachowania warunków zawieszenia działalności,
- dotyczy podatku od niektórych kopalin.
Oddzielnym przypadkiem, niezależnym od ww. zakresów kontroli, jest sytuacja w której organ posiada określone informacje, z których wynika, że (i) kontrolowany (lub członek zarządu/wspólnik) został prawomocnie skazany (m.in. za przestępstwo skarbowe lub utrudnianie kontroli), bądź (ii) kontrolowany jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub (iii) nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.
Jeśli ww. sytuacje nie występują, brak zawiadomienia stanowi poważne uchybienie proceduralne, które warto odnotować na potrzeby ewentualnego odwołania lub skargi.
Jeśli jesteś przedsiębiorcą, wobec którego toczy się kontrola i masz wątpliwości co do zasadności jej wszczęcia bez uprzedniego zawiadomienia, podstawowym krokiem który powinieneś zbadać są wskazane powyżej przesłanki.
