Co ma wspólnego KSeF i JPK-CIT/PIT

Nakładające się terminy 

Nie ulega wątpliwości, że podczas określania terminu na wejście w życie obowiązkowego Krajowego Systemu eFaktur i Jednolitego Pliku Kontrolnego w podatkach dochodowych, nie brano pod uwagę komfortu podatnika. Terminy wdrożenia KSeF i JPK- CIT/PIT nakładają się na siebie, mimo że każde z osobna jest sporym przedsięwzięciem wdrożeniowym. Faktury ustrykturyzowane staną się obowiązkowe już od lutego lub kwietnia 2026 r., w zależności od wielkości podatnika. Pierwsze struktury JPK-CIT/PIT spłyną do KAS do 31 marca 2026 r. w przypadku największych podatników. Większość podatników będzie raportować za 2026 r. do końca marca 2027 r. Jednak przygotowania powinny już trwać, ponieważ przesłanie prawidłowej struktury JPK-CIT/PIT może wymagać zmian w procesach księgowych. 

Rok więcej na przygotowania do JPK-CIT/PIT będą mieli podatnicy, którzy nie są obowiązani do składania plików JPK_V7M przy rozliczeniach miesięcznych VAT. Próżno szukać jednak odpowiedzi na pytanie, na jaki moment należy badać status z perspektywy VAT – przecież sytuacja może się zmienić w trakcie roku podatkowego za który raportujemy JPK-CIT/PIT i różnić się także między rokiem podatkowym za który należy raportować JPK-CIT/PIT i momentem, w którym jesteśmy obowiązani do przesyłania JPK-CIT/PIT lub go faktycznie przesyłamy. Moim zdaniem należy badać sytuację w całym okresie, za który raportujemy JPK-CIT/PIT. 

Obowiązek podawania numeru KSeF w JPK-CIT/PIT 

Powiązanie KSeF i JPK-CIT/PIT występuje zarówno w strukturze JPK_KR_PD jak i w strukturze JPK_ST_KR. Numer identyfikujący fakturę lub fakturę korygującą w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF) należy podać w strukturze JPK_KR_PD, w węźle „Dziennik”, w polu D_12. Pole należy uzupełnić tylko dla operacji, które dokumentowane są fakturą lub fakturą korygującą wystawioną przy użyciu KSeF przez podmiot składający JPK_KR_PD. Jeśli operacja gospodarcza nie jest dokumentowana fakturą w ogóle lub faktura została wystawiona poza KSeF pola nie wypełnia się.  

W strukturze JPK_ST_KR numer faktury ustrukturyzowanej podaje się w węźle KSeF w polu E_31.  W strukturze JPK_ST_KR obowiązek podania numeru KSeF dotyczy tylko sytuacji, gdy podatnik zbywa środek trwały lub wartość niematerialną lub prawną. Numeru faktury ustrukturyzowanej nie podaje się przy nabywaniu środków trwałych, nawet jeśli jest to dokumentowane fakturą ani w przypadku, gdy wykreślenie środka trwałego nie jest związane ze zbyciem dokumentowanym fakturą. 

Podanie numeru KSeF wydaje się mało istotnym elementem w strukturze JPK-CIT/PIT, ale tak nie jest, gdyż ważne są możliwości, które otwiera administracji skarbowej. Poprzez podatnie numery faktury ustrukturyzowanej umożliwiono integrację struktury FA (KSeF) i struktur JPK_KR_PD i JPK_ST_KR. Oznacza to, że w systemie analitycznym KAS, dane spływające z KSeF i JPK-CIT/PIT będą łączone w jednej bazie i analizowane jednocześnie. Możliwe będzie więc porównanie zapisu księgowego i danych dotyczących transakcji w księgach rachunkowych jednego i drugiego kontrahenta z danymi zawartymi na fakturze ustrukturyzowanej. 

Błędy spójności 

W dzienniku następuje chronologiczne ujęcie zdarzeń, jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym. Oprócz numeru faktury ustrukturyzowanej podaje się w węźle „Dziennik” także szereg innych danych, które mogą podlegać sprawdzeniu pod względem zgodności. Poprzez łączenie danych z JPK_KR_PD i KSeF można sprawdzić w szczególności zgodność podanego na fakturze i w JPK-CIT/PIT: 

• numeru identyfikacyjnego faktury, 

• daty dokonania operacji gospodarczej, 

• daty wystawienia faktury,  

• opisu operacji gospodarczej,  

• kwotę operacji gospodarczej,  

• numerów identyfikacji podatkowej. 

Jeśli cokolwiek nie będzie zgadzać się w KSeF i JPK-CIT/PIT, będzie to widoczne dla urzędu skarbowego. W przypadku gdy podatnik uważa, że faktura została przez kontrahenta błędnie wypełniona, należy doprowadzić do korekty faktury. 

Ryzyka 

Łączenie KSeF z JPK-CIT oraz JPK-VAT pozwoli administracji skarbowej na lepsze typowanie zagadnień wymagających kontroli – nie tylko w podatku dochodowym, ale także w zakresie podatku od towarów i usług. Warto zawrócić uwagę na kilka sfer.  

Po pierwsze zestawieniu i badaniu podlegać będą opisy operacji gospodarczej wykazane na fakturze oraz w węźle „KontoZapis” zarówno u osoby dokonującej sprzedaży jak i nabywcy. Osoby dokonujące zapisów księgowych powinny zwrócić uwagę na spójność tych opisów. Jeżeli opis dla linii zapisu w węźle „KontoZapis” będzie różnił się z opisem operacji gospodarczej na fakturze, może to wzbudzić czujność systemu analitycznego. Jeśli uważamy, że opis operacji gospodarczej wskazany przez wystawcę nie jest precyzyjny lub poprawny, warto postarać się o uzgodnienie korekty dokumentu, ponieważ opisy na fakturze i w JPK-VAT staną się miarodajne także dla rozliczenia podatku dochodowego. 

Należy zwrócić uwagę, że także dane z ksiąg rachunkowych, w tym opisy dla linii zapisu, będą stanowić dodatkowe informacje, które będą mogły uzupełniać warstwę analityczną na potrzeby VAT. Dla przykładu, dla danej transakcji w zakresie VAT stosuje się określoną stawkę podatku lub zwolnienie z VAT. Obecnie oprócz opisów wynikających z JPK-VAT oraz KSeF poprawność kwalifikacji transakcji dla celów VAT będzie mogła być dodatkowo oceniana w kontekście opisów wprowadzonych w księgach rachunkowych wystawcy i nabywcy.  

Łączenie systemów będzie miało także znaczenie dla weryfikacji prawidłowości momentu rozpoznawania przychodów i kosztów w podatku dochodowym. W szczególności będą widoczne wszelkie nienaturalne odchylenia w dacie, pod którą ujęto fakturę w księgach u jednej i drugiej strony transakcji, a datą dokonania operacji gospodarczej wskazaną na fakturze i datą wystawienia samej faktury. Rzucać w oczy będą się faktury księgowane z opóźnieniem, czy rozbieżności w ujęciu transakcji przez nabywcę i sprzedawcę. W przypadku faktur korygujących, wskazana będzie także przyczyna korekty faktury, co przekładać się będzie na możliwość weryfikacji prawidłowości ujęcia transakcji w rozliczeniu podatku dochodowego – na bieżąco czy wstecznie.  

JPK-CIT/PIT uzupełnia lukę analityczną przede wszystkim w zakresie podatku dochodowego, ale wzmacnia także możliwość weryfikacji danych służących rozliczeniu VAT. KSeF zawiera natomiast elementy pozwalające sprawdzić prawidłowość rozliczeń w podatku dochodowym. Biorąc pod uwagę szereg funkcjonalności analitycznych połączonych systemów, nie dziwi fakt, że gromadzenie i przetwarzanie danych z systemów JPK-CIT i KSeF ma być filarem nowo powołanego centrum kompetencyjnego KAS odpowiadającego za wykrywanie i neutralizowanie schematów agresywnej optymalizacji podatkowej.