CZY DECYZJA PIP WSTRZYMA BIEG TERMINU PRZEDAWNIENIA ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH?

Ostatnio w mediach pisze się dużo o możliwości wejścia w życie od 1 stycznia 2026 r. nowelizacji ustawy o PIP. Medialna burza nie dziwi biorąc pod uwagę, że nowelizacja przewiduje nowe, szerokie uprawnienia dla PIP w zakresie kontroli zatrudnienia. Zgodnie z planowanymi zmianami inspektorzy PIP będą mieli możliwość przekwalifikowania umów o pracę oraz umów cywilnoprawnych w stosunek pracy na mocy decyzji administracyjnej, co więcej decyzja zasadniczo będzie miała rygor natychmiastowej wykonalności, co będzie oznaczało, że zatrudniający od momentu doręczenia decyzji inspektora PIP będzie zobowiązany traktować zatrudnianego jak pracownika.

Konsekwencje reklasyfikacji są bardzo daleko idące, stąd nie dziwi, że planowane zmiany budzą niepokój zatrudniających, reklasyfikacja może sią bowiem wiązać nie tylko z powstaniem obowiązków typowych dla pracodawcy, ale może być również bardzo kosztowna dla zatrudniającego:

• kary z kodeksu pracy do 60 000 zł (obecnie 30 000 zł);
• obowiązek zapłaty zaległych podatków i składek ZUS od wynagrodzenia za 5 lat wstecz;
• odpowiedzialność karno-skarbową;
• zakwestionowanie kosztów uzyskania przychodu z faktur wystawionych przez współpracownika B2B;
• zakwestionowanie odliczenia VAT z faktur wystawionych przez współpracownika B2B.

Jak donosi DGP na tym planowane zmiany się nie kończą. Jak się okazuje, odwołanie decyzji inspektora PIP ma dodatkowo zawieszać bieg terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych aż do prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd powszechny. Co ciekawe nie było o tym mowy w pierwotnej wersji projektu nowelizacji. Spór z inspektorem PIP nie miał mieć przełożenia na przedawnienie zobowiązań podatkowych, tym samym potencjalnie można było liczyć na to, że organy podatkowe będą czekać na ostateczne zakończenie sporu z PIP a ewentualne zobowiązania podatkowe się przynajmniej częściowo przedawnią.

Zmiana może oznaczać realne wydłużenie okresu odpowiedzialności podatnika. Przedawnienie jest jednym z niewielu instrumentów chroniących przed nieograniczoną w czasie ingerencją organów. Zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Ustawa zawiera przy tym wiele wyjątków, kiedy bieg terminu przedawnienia może zostać zawieszony lub przerwany. Nowa propozycja włączałaby do tego katalogu także spory z PIP dotyczące reklasyfikacji umów.

Jakie to może mieć konsekwencje?

• jeżeli spór przed sądem pracy potrwa np. 2–3 lata, to okres przedawnienia PIT może wydłużyć się nawet do 8 lat,
• organ podatkowy zyska dodatkowy czas na wszczęcie kontroli i wydanie decyzji,
• przedsiębiorca przez cały ten czas pozostanie w stanie niepewności co do ostatecznych rozliczeń.

Warto zaznaczyć, że równolegle trwają prace nad odrębnym projektem ustawy (UD196), który zmierza do uporządkowania zasad przedawnienia i ograniczenia jego instrumentalnego zawieszania (w szczególności przez wszczynanie postępowań karnych skarbowych tuż przed upływem terminu). Tym samym z jednej strony prowadzone są prace nad skróceniem katalogu możliwości wstrzymywania biegu terminu przedawnienia a z drugiej planuje się dodać dodatkowe przesłanki.

Na dziś projekt jest w fazie konsultacji i nie ma jeszcze numeru druku sejmowego. Jeśli jednak przepis o zawieszeniu wejdzie w życie, pojawi się kolejna bardzo dotkliwa przesłanka wydłużającej przedawnienie. Warto więc śledzić prace legislacyjne w tym zakresie.

Co przedsiębiorcy mogą zrobić już teraz:

• Na bieżąco proces legislacyjny.
• Weryfikować ryzyka reklasyfikacji umów B2B i umów cywilnoprawnych.
• Zabezpieczać dokumentację współpracy, będzie ona kluczowa w sporach z PIP, ZUS i KAS.