Czy w ramach tej samej ustawy można dwukrotnie opodatkować te same przychody?
Niestety okazuje się, że w ocenie Dyrektora KIS istnieje taka możliwość. Fiskus żąda podatku PIT od dywidendy również w przypadku wypłaty zysku wcześniej już opodatkowanego PIT na poziomie przedsiębiorcy/wspólnika. Pisaliśmy o tym w artykule Organy żądają podwójnego PIT.
Na szczęście stanowisko sądów jest odmienne i jednolicie wskazujące na brak możliwości opodatkowania dwukrotnie podatkiem PIT tych samych dochodów.
Problem dotyczy sytuacji, w której wypracowane zyski wraz z całością majątku przedsiębiorstwa przekształcanego weszły do nowo powstałej spółki i jako jego część zostały przekazane na kapitał zapasowy.
Zysk wypracowany przez JDG, spółkę cywilną, partnerską czy jawną (niebędącą podatnikiem CIT) nie staje się po przekształceniu zyskiem nowo powstałej Spółki.
Dochody z udziału w zyskach osób prawnych są wskazane w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT. Wszelkie dochody wskazane w tym artykule powstają w następstwie posiadania przez podatnika prawa do udziału w zyskach osoby prawnej. Natomiast kapitał zapasowy, który powstał w następstwie przekształcenia JDG, spółki cywilnej, partnerskiej czy jawnej (niebędącą podatnikiem CIT) w spółkę będącą podatnikiem CIT jest, skutkiem tego, że przed przekształceniem nie zostały wypłacone dochody już wcześniej opodatkowane.
Co prawda przekształcenie oznacza następstwo prawne podmiotów, a Spółka stanowi kontynuację wcześniej prowadzonej działalności, nie oznacza to jednak, że zysk, który został wypracowany przed przekształceniem stał się automatycznie zyskiem nowo powstałej Spółki, zysk ten nadal pozostaje zyskiem, który został wypracowany przez JDG, spółkę cywilną, partnerską czy jawną (niebędącą podatnikiem CIT). Tym samym nie można twierdzić, że wpłacany dochód, jest dochodem powstałym z zysku osoby prawnej, gdyż wypłata nie pochodzi z zysku wypracowanego przez spółkę będącą podatnikiem podatku CIT. Niewypłacone zyski nie tracą swojego charakteru i z chwilą przekształcenia nie stają się zyskami osoby prawnej. Wypłata tych środków, czy to przed przekształceniem, czy też już po dokonanym przekształceniu powinna być neutralna podatkowo.
Aby przyjąć, że dochody podatnika z tytułu udziału w zysku osoby prawnej podlegają opodatkowaniu, źródłem finansowania tego dochodu powinien być bezpośrednio lub pośrednio zysk netto tej osoby prawnej. Wypłacana kwota zysku powstałego przed przekształceniem nie pochodzi z zysku wygenerowanego przez osobę prawną, bowiem została wypracowana przed powstaniem tego podmiotu. Nie może być zatem uznana za dochód (przychód) faktycznie uzyskany z udziału w tym zysku. Jest to wypłata środków ze spółki, które nie mają nic wspólnego z prawami korporacyjnymi wspólnika i zyskiem osoby prawnej.
Konstytucja nie pozwala na dwukrotne opodatkowanie tych samych dochodów.
Gdyby uznać, że zyski z działalności przekształcanej stanowią przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, doszłoby do dwukrotnego opodatkowania tego samego dochodu podatkiem PIT. Tym samym nie można uznać za prawidłowe utożsamienia zysków wypracowanych przed przekształceniem, z zyskiem spółki kapitałowej powstałej po przekształceniu i powtórnie opodatkować je jako przychód z tytułu udziału w zyskach osoby prawnej, w oparciu o art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o PIT. Wypłacenie tych środków, czy to przed przekształceniem, czy też już po dokonanym przekształceniu, powinno być neutralne podatkowo. Podwójne opodatkowanie tego samego dochodu jest niedopuszczalne co znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (wyrok z dnia 22 maja 2002 r. sygn. akt K 6/02, OTKA 2002/3/33), jak i Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 20 września 2017 r., sygn. akt II FSK 2089/15).
Jednolita linia orzecznicza
Mimo, że orzeczenia sądowe nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa to jednak powinny być one analizowane przez Organy. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której mimo jednolitej linii orzeczniczej, Organy wydają odmienne interpretacje jednocześnie w ogóle nie odnosząc się ani do wyroków, ani do argumentacji w nich zawartej. A dorobek orzeczniczy w odnoszący się do przedmiotowej problematyki jest bogaty i obejmuje zarówno orzeczenia NSA jak i WSA. Przykładowo dotychczas zostały wydane:
- Wyrok NSA z dnia 12 października 2023 r., sygn. akt II FSK 327/21,
- Wyrok NSA z dnia z 30 sierpnia 2023 r., sygn. akt II FSK 252/21,
- Wyrok NSA z dnia z 29 czerwca 2023 r., sygn. akt II FSK 51/21,
- Wyrok NSA z dnia 30 sierpnia 2023 r., sygn. akt II FSK 252/21,
- Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 27 czerwca 2024 r., I SA/Go 98/24,
- Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 22 sierpnia 2024 r., I SA/Po 335/24,
- Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 11 lipca 2024 r., I SA/Po 191/24,
- Wyrok WSA w Opolu z dnia 23 lutego 2024 r., sygn. akt I SA/Op 359/23,
- Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 26 września 2023 r., sygn. akt I SA/Gd 675/23,
- Wyrok WSA w Łodzi z dnia 12 października 2023 r., sygn. akt I SA/Łd 586/23,
- Wyrok WSA w Warszawie z dnia 3 stycznia 2023 r., sygn. akt III SA/Wa 1296/22,
- Wyrok WSA w Lublinie z dnia 4 marca 2022 r., sygn. akt I SA/Lu 639/21,
- Wyrok WSA w Kielcach z dnia 17 grudnia 2020 r., sygn. akt I SA/Ke 382/20,
- Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 18 listopada 2020 r., sygn. akt I SA/GI 869/20,
- Wyrok WSA w Lublinie z dnia 4 marca 2022 r, sygn. akt I SA/Lu 639/21,
- Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 13 grudnia 2022 r., sygn. akt I SA/Bd 526/22,
- Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 10 października 2022 r., sygn. akt I SA/Bd 350/23.
Przytoczmy jeden z ww. wyroków. NSA w powołanym wyroku z 12 października 2023 r. wskazał, że „Wbrew stanowisku organu nie można zatem twierdzić, że zyski wypracowane przez przedsiębiorcę - osobę fizyczną i przejęte przy przekształceniu jego przedsiębiorstwa przez spółkę kapitałową stanowią udział w zyskach osoby prawnej, jeśli są one wyraźnie wyodrębnione w księgach rachunkowych spółki jako zyski z lat poprzednich (czyli z lat, kiedy spółka nie istniała). Nie są to bowiem zyski związane z działalnością gospodarczą spółki, a zyski związane z działalnością gospodarczą osoby fizycznej. Jeśli zostały one wcześniej opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako dochód przedsiębiorcy, a jedynie niepobrane przez niego do majątku prywatnego, to obecnie nie mogą być po raz kolejny opodatkowane jako udział w zyskach osoby prawnej. Zasada ograniczonej sukcesji nie może bowiem prowadzić do dwukrotnego opodatkowania tego samego dochodu tylko z uwagi na to, że fizycznej wypłaty dokonała spółka”.
Co może zrobić podatnik?
Podatnicy znajdujący się w podobnej sytuacji powinni rozważyć wejście na drogę sporu sądowego z organami podatkowymi.
Warto wskazać, że w przedmiotowej kwestii organy wypowiadały się również w sposób korzystny. Wyłom w stanowisku fiskusa stanowią interpretacje indywidualne z 20 czerwca 2024 r. sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.134.2020.10.MS oraz z 5 marca 2024 r. sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.456.2020.13.JŚ, co jednak znamienne zostały one wydane w wyniku ponownego rozpatrzenia wniosków ze względu na uchylenie poprzednich interpretacji przez NSA po sporach podatników z organami.
