Dyrektywa EED a Prawo energetyczne – założenia nowelizacji.

W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (nr UC121), opracowany przez Ministerstwo Energii. Projekt ma charakter implementacyjny (typ „C”) i służy wdrożeniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1791 z 13 września 2023 r. w sprawie efektywności energetycznej (EED), zastępującej wcześniejsze przepisy unijne w tym zakresie. Termin transpozycji dyrektywy do prawa krajowego upływa 11 października 2025 r., natomiast przyjęcie projektu przez Radę Ministrów planowane jest na II kwartał 2026 r. 

Cel i założenia projektu 

Nowelizacja ma na celu wspieranie efektywności energetycznej oraz transformacji energetycznej, zwłaszcza w sektorze ciepłownictwa systemowego. Projektowane przepisy doprecyzowują i uzupełniają dotychczasowe regulacje, tak aby zapewnić pełną implementację dyrektywy EED. 

Wzmocnienie pozycji konsumenta 

Jednym z głównych założeń projektu jest ochrona odbiorców końcowych ciepła, chłodu i ciepłej wody użytkowej. Ustawodawca planuje wprowadzić obowiązek przekazywania przez przedsiębiorstwa energetyczne: 

• streszczenia kluczowych warunków umowy, 

• kopii umowy z dostawcą, 

• informacji o sposobie składania skarg i procedurach pozasądowego rozwiązywania sporów. 

Dzięki temu konsumenci uzyskają większą przejrzystość relacji z dostawcami oraz dostęp do realnych mechanizmów ochrony swoich praw. 

Obowiązki dla samorządów 

Projekt nakłada również nowe obowiązki planistyczne na jednostki samorządu terytorialnego. Gminy liczące powyżej 45 tys. mieszkańców będą zobowiązane do opracowania lokalnych planów w zakresie ogrzewania i chłodzenia, obejmujących działania zwiększające efektywność energetyczną i ograniczające wykorzystanie paliw kopalnych. Dokumenty te staną się częścią zintegrowanego krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu. 

Zmiany dla przedsiębiorstw energetycznych i przemysłowych 

W projekcie znalazł się szereg szczegółowych obowiązków dla przedsiębiorstw działających w sektorze energetycznym, w tym: 

• obowiązek przekazywania ministrowi właściwemu ds. energii informacji niezbędnych do sporządzenia kompleksowej oceny w zakresie ogrzewania i chłodzenia; 

• wprowadzenie nowych kryteriów efektywnego systemu ciepłowniczego lub chłodniczego – zgodnych z art. 26 ust. 1 dyrektywy EED; 

• obowiązek korzystania z ciepła odpadowego w instalacjach i obiektach o mocy przekraczającej określone progi (10 MW dla instalacji cieplnych, 8 MW dla przemysłowych, 7 MW dla infrastruktury usługowej oraz 1 MW dla centrów danych), chyba że wykażą one brak technicznej lub ekonomicznej wykonalności; 

• wymóg sporządzenia analizy kosztów i korzyści przy budowie lub modernizacji jednostek wytwórczych o mocy cieplnej powyżej 10 MW, z uwzględnieniem możliwości przejścia na wysokosprawną kogenerację; 

• doprecyzowanie pojęcia „energii elektrycznej wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji” oraz zasad uznawania modernizacji za znaczną. 

Nowe regulacje mają również zapobiec wzrostowi zużycia paliw kopalnych (innych niż gaz ziemny) w istniejących źródłach ciepła oraz ograniczyć stosowanie paliw kopalnych w nowych inwestycjach po 2030 r. 

Znaczenie dla rynku 

Projekt ustawy to kolejny krok w kierunku realizacji unijnej polityki klimatyczno-energetycznej. Wprowadzenie nowych obowiązków informacyjnych, planistycznych i inwestycyjnych będzie wymagało od przedsiębiorstw oraz samorządów znacznych przygotowań organizacyjnych i finansowych. Z perspektywy konsumentów zmiany te mają jednak przynieść większą przejrzystość, lepszą jakość usług i realny wpływ na transformację energetyczną.