Gdzie ten VAT? Czyli parę słów o miejscu opodatkowania
„We wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w dziedzinie prawa podatku VAT ponownie chodzi o to, w jakim miejscu uważa się usługę za świadczoną. Nie dziwi to, bowiem spór o miejsce świadczenia usługi nadal jest sporem o to, jakiemu państwu członkowskiemu przysługuje kompetencja do opodatkowania”.
To pierwsze zdanie opinii Rzecznik Generalnej Juliane Kokott w sprawie Welmory C-605/12, oddaje moim zdaniem całą „dramaturgię” jednej z podstawowych kwestii w VAT – miejsca opodatkowania. Z jednej strony, Państwa Członkowskie UE dążą, co oczywiste, do maksymalizacji swoich wpływów budżetowych, z drugiej zaś, podatnicy i sądy – do unikania podwójnego opodatkowania tych samych czynności.
Zasada terytorialności VAT
Dla lepszego zobrazowania problemu, często na szkoleniach porównuję zasady opodatkowania dochodów w PIT z zasadami opodatkowania poszczególnych czynności w VAT - przy okazji, zapraszam Cię na moje szkolenie na ten temat.
Pewnie niektórzy z nas, składając swoje zeznania roczne PIT zauważyli, że wykazujemy przychody osiągnięte na terytorium całego świata – zasada nieograniczonego obowiązku podatkowego. Jeśli uzyskujemy przychody również poza Polską, to reguły specjalne (np. umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania), przewidują różnego rodzaju możliwości, by raz osiągnięty dochód nie był opodatkowany w kraju jego osiągnięcia, a drugi raz – właśnie w Polsce.
W VAT sytuacja jest zgoła odmienna. Poza dwoma krajami na świecie (Nowa Zelandia i RPA), przyjmuje się zasadę terytorialności – a więc jedynie czynności, dla których konkretny przepis wskazuje, że opodatkowane są w Polsce, będą musiały być wykazane przez podatnika w JPK_V7 w pozycji „dostawa towarów oraz świadczenie usług na terenie kraju”. Pozostałe czynności, choć wymagają zaraportowania w JPK, to nie wiążą się z obowiązkiem rozliczenia podatku przez „sprzedawcę”.
Ustalenie miejsca opodatkowania
Niektórzy uważają, że VAT jest prostym, „zero-jedynkowym” podatkiem, i trudno się z tym nie zgodzić. „Coś” albo daje prawo do odliczenia, albo nie daje, „coś” albo podlega VAT, albo nie podlega. W końcu „coś” jest albo dostawą towarów, albo usługą. Ten swoisty, dychotomiczny podział, ma swoje odzwierciedlenie również w zasadach ustalania miejsca opodatkowania danych czynności.
W przypadku dostaw towarów, kluczowego znaczenia nabierać będzie fakt, czy towary te są wysyłane (transportowane), czy też nie. W przypadku usług z kolei, najważniejsze jest to, kto nabywa nasze usługi – czy szeroko rozumiany „podatnik”, którego w tym przypadku możemy porównać po prostu z „przedsiębiorcą”, czy też może jednak konsument.
Naturalnie, żeby nie było tak nudno, świat VAT przewidział całe mnóstwo wyjątków i reguł szczególnych. Jedynie przykładowo można w tym miejscu wspomnieć o łańcuchowych dostawach towarów, czy świadczeniu usług związanych z nieruchomościami. Nie sposób też nie wspomnieć o zagadnieniu, od którego zacząłem ten tekst, z którym Trybunał Sprawiedliwości boryka się już czterdzieści lat – a więc świadczeniu usług na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Jeśli jesteś zainteresowany tą tematyką – szerszą analizę zawarłem w rozdziale mojego autorstwa w tej publikacji.
A co potem?
Prawidłowe ustalenie miejsca opodatkowania danej czynności może być jedynie wierzchołkiem góry lodowej. Jeśli polski podatnik dokonuje czynności, dla której przepis wskazuje Polskę jako miejsce opodatkowania – sprawa jest banalna. Wystawiamy fakturę, wykazujemy VAT należny według właściwej stawki. Raportujemy w JPK_V7 w odpowiedniej pozycji, wpłacamy podatek do urzędu i po sprawie.
Sprawa nie będzie również problematyczna, gdy polski podatnik dokona czynności, dla której miejscem opodatkowania będzie inny kraj, a przepis szczególny „przerzuci” obowiązek rozliczenia podatku na nabywcę. Mechanizm odwrotnego obciążenia reverse_charge umożliwi nam wystawienie uproszczonej faktury, bez kwoty podatku, z tak zwaną „stawką NP.”
Niestety, mechanizm reverse chargé nie zawsze będzie mógł mieć zastosowanie. Z naszych doświadczeń, najczęściej w przypadku łańcuchowych dostaw towarów, czy też usług związanych z nieruchomościami, polscy podatnicy powinni rejestrować się na potrzeby VAT w kraju opodatkowania tych czynności.
Tutaj, na szczęście, LTCA może przyjść z pomocą. Dzięki bardzo szerokiej sieci firm partnerskich, możemy przeprowadzić proces rejestracji i VAT_compliance niemal na całym świecie. No poza USA oczywiście 😊
