Grunty zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej
Z perspektywy podatków majątkowych grunty mogą podlegać opodatkowaniu jednym z trzech konkurencyjnych podatków: podatkiem od nieruchomości, podatkiem rolnym, podatkiem leśnym. Podatnik nie ma oczywiście dowolności w wyborze sposobu opodatkowania. W myśl zasady ogólnej – rodzaj podatku jest uzależniony od klasyfikacji gruntu w ewidencji gruntów i budynków, o czym szerzej pisaliśmy: tu.
W tym wpisie szerzej omawiamy kwestię zajęcia gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej.
Spis treści
Wyjątek od zasady ogólnej
Jak zostało wskazane powyżej, zgodnie z zasadą ogólną, wyznacznikiem opodatkowania gruntu jest jego kwalifikacja w ewidencji gruntów i budynków (użytek rolny jest opodatkowany podatkiem rolnym, las – podatkiem leśnym, każdy inny grunt – podatkiem od nieruchomości). Jest to jednak zasada ogólna, która ulega modyfikacji w wyniku zajęcia gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej, co wynika m.in. z art. 2 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zgodnie z którym: opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Innymi słowy, nawet jeśli podatnik jest w posiadaniu użytku rolnego lub lasu, to jest zmuszony opodatkować go podatkiem od nieruchomości, jeśli tak sklasyfikowany grunt został zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej.
Problem polega na tym, że z przepisów nie wynika, kiedy grunt należy uznać za zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej.
Czynności faktyczne
Zagadnienie zajęcia gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej nie jest nowe. Niemniej budując argumentację w konkretnym przypadku, warto posługiwać się najnowszym orzecznictwem i stąd cieszy wyrok NSA z dnia 6 czerwca 2024 r. III FSK 999/23.
Sprawa dotyczyła podatnika, który posiadał niezabudowane nieruchomości, które opodatkowywał podatkiem od nieruchomości, rolnym oraz leśnym. Prowadził przy tym koncesjonowaną działalność gospodarczą polegającą na wydobywaniu torfu. Organy podatkowe i sąd I instancji uznali w takich okolicznościach, że grunt, który po prostu był objęty koncesją (w tym przypadku właściwie decyzją w przedmiocie zmiany koncesji), był zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej.
Natomiast NSA wskazał, że jedynie fizyczne zajęcie użytków rolnych na wydobywanie kopalin może być traktowane jako ,,zajęcie”. Samo posiadanie może natomiast oznaczać ,,związanie” z działalnością gospodarczą, a zdecydowanie nie są to w podatku od nieruchomości pokrewne słowa.
Jak słusznie podkreślił NSA:
- ,,(…) nieprzekonujący jest argument, że na tej powierzchni "odbywało się wydobycie torfu, bądź wydobycie takie było możliwe". Sama możliwość wydobycia torfu na gruncie stanowiącym użytki rolne nie jest wystarczająca do uznania, że jest on "zajęty" na prowadzenie działalności gospodarczej.”,
- ,,Chybiony jest też argument, że Skarżący wydzierżawił sporny grunt od Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w celu prowadzenia na nim działalności gospodarczej w zakresie wydobywania kopalin i że na tych gruntach nie była prowadzona działalność rolnicza. Dzierżawa gruntu w celu prowadzenia na nim działalności gospodarczej, podobnie jak uzyskanie, czy też rozszerzenie koncesji na wydobywanie kopalin, może świadczyć o "związaniu" gruntu z prowadzaną działalnością gospodarczą, nie przesądza to jednak o jego "zajęciu" na prowadzenie działalności gospodarczej.”,
- ,,Jak już wyżej stwierdzono, o "zajęciu" użytku rolnego na prowadzenie działalności gospodarczej nie świadczy też zaprzestanie wykonywania na nim działalności rolniczej.”.
W podobnym tonie wypowiedział się również NSA w wyroku z dnia 6 września 2023 r., sygn. III FSK 2418/21: ,,Grunty zajęte na działalność gospodarczą to grunty, na których w rzeczywistości wykonywane są czynności składające się na prowadzenie działalności gospodarczej, a więc grunty, na których mają miejsce faktyczne działania powodujące osiągnięcie zamierzonych celów. Dlatego nieprawidłowe jest stanowisko, że samo podjęcie czynności o charakterze formalno-prawnym, tj. uzyskanie koncesji, bez podjęcia czynności faktycznych na gruntach, zaświadcza, iż grunty takie zostały zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 10 u.p.o.l.”. Tak też wyrok WSA w Gliwicach z dnia 18 marca 2024 r., sygn. I SA/Gl 1531/23.
Czynności prawne
Jednak można spotkać również i takie wyroki, z których będzie wynikało, że samo podjęcie czynności prawnych przesądza o zajęciu. Tak przykładowo w wyroku NSA z dnia 11 lutego 2021 r., sygn. III FSK 2846/21: ,,O tym, że sklasyfikowane jako użytki rolne lub grunty spełniają przesłankę faktycznego zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej mogą świadczyć podjęte wobec tych gruntów działania o charakterze prawnym (uzyskanie pozwolenia na budowę osiedla domów jednorodzinnych i geodezyjny podział działek), a przede wszystkim działania faktyczne obejmujące cały kompleks nieruchomości np. wykonanie sieci (przyłączy) energetycznych i wodno-kanalizacyjnych.”.
Takie wyroki odnoszą się zazwyczaj do deweloperów, dla których wspomniane czynności prawne mają inne znaczenie. Aczkolwiek... czy koncesja nie ma podobnego znaczenia dla podmiotów prowadzących koncesjonowaną działalność gospodarczą? Z tego względu nie spisywałabym ,,budujących” na straty. Niemniej kierując się praktyką – faktycznie obrona będzie wymagała więcej wysiłku.
