Opodatkowanie gruntów… podatkiem od nieruchomości?

1.      Zasada ogólna

Z perspektywy podatków majątkowych grunty mogą podlegać opodatkowaniu jednym z trzech konkurencyjnych podatków:

a.      podatkiem od nieruchomości,

b.      podatkiem rolnym,

c.      podatkiem leśnym.

Podatnik nie ma oczywiście dowolności w wyborze sposobu opodatkowania. W myśl zasady ogólnej – rodzaj podatku jest uzależniony od klasyfikacji gruntu w ewidencji gruntów i budynków. Jeśli grunt został sklasyfikowany jako:

a.      użytek rolny – będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem rolny;

b.      las – będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem leśnym;

c.      w każdy inny sposób – podatkiem od nieruchomości.

W tym kontekście należy zauważyć, że występujące często w praktyce nieużytki (oznaczone symbolem N) – nie stanowią użytków rolnych (ani lasów), więc podlegają reżimowi podatku od nieruchomości. Na tym polu mogą potencjalnie korzystać ze zwolnienia z art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Zwracamy przy tym uwagę, że źródłem informacji o sposobie klasyfikacji gruntu (na potrzeby ich opodatkowania) jest ewidencja gruntów i budynków, a nie przykładowo dane ujawnione w księdze wieczystej.

Podsumowując: zasada ogólna, to opodatkowanie gruntu zgodnie z oznaczeniem w ewidencji gruntów i budynków

2.      Odstępstwo od zasady ogólnej

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o podatkach o opłatach lokalnych ,,Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.”

Cytowany przepis wyznacza zatem odstępstwo od ww. zasady ogólnej. Innymi słowy, nawet jeśli podatnik jest w posiadaniu użytku rolnego lub lasu, to jest zmuszony opodatkować go podatkiem od nieruchomości, jeśli tak skalsyfikowany grunt został zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej.

Zgodnie z orzecznictwem, grunt jest zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej wtedy, gdy jest ona na nim fatycznie prowadzona. Tytułem przykładu będą o tym świadczyć działania o charakterze prawnym (uzyskanie pozwolenia na budowę i geodezyjny podział działek), ale głównie działania faktyczne (wykonanie sieci, przyłączy). Samo posiadanie gruntu w majątku przedsiębiorcy nie jest więc wystarczające.

,,Przez pojęcie gruntów "zajętych" na prowadzenie działalności gospodarczej, należy rozumieć faktyczne wykonywanie konkretnych czynności, działań na gruncie, powodujących dokonanie zamierzonych celów lub osiągnięcie konkretnego rezultatu, związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.”

- wyrok NSA z dnia 28 lipca 2022 r., sygn. akt III FSK 389/22

W ostatnim czasie pojawiają się również wyroki, z których wynika, że grunty nie są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej, gdy ,,(…) pomimo posiadania ich przez przedsiębiorcę są wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem klasyfikacyjnym, a więc na działalność rolną lub leśną.” (wyrok NSA z dnia III FSK 917/22).

3.      Przykład

W poniższej tabeli zaprezentowano możliwe warianty opodatkowania gruntu w zależności od (i) sposobu sklasyfikowania w ewidencji gruntów i budynków oraz (ii) okoliczności zajęcia go na prowadzenie działalności gospodarczej. Z tabeli wynika konieczny do zastosowania podatek, ale i ewentualna możliwość skorzystania ze zwolnienia.