Jak ustalić stałe miejsce działalności dla celów VAT? (wyrok TSUE z dnia 29 czerwca 2023 r. sygn. sygn. C 232/22)
Czego dotyczyła sprawa?
Belgijska spółka Cabot Plastics Belgium SA (CPB) jako tzw. producent kontraktowy wykonywała dla powiązanego, choć nie bezpośrednio, zależnego podmiotu z siedzibą w Szwajcarii (Cabot Switzerland GmbH – CSG) usługi produkcyjne. W związku ze sprzedażą gotowych wyrobów podmiot ten był zarejestrowany dla celów VAT w Belgii.
Dodatkowo spółka belgijska świadczyła na rzecz podmiotu inne usługi pomocnicze względem usług produkcji kontraktowej.
Zadaniem CPB było zatem wsparcie sprzedaży szwajcarskiego kontrahenta w zakresie przechowywania, pakowania, czy ładowania pojazdów. Podmiot ten wspierał również CSG w zakresie formalności celnych, dbał o zachowanie jakości, jak również asystował jej w kwestiach administracyjnych, celnych oraz akcyzowych w roli importera.
Usługi świadczone przez CPB na rzecz szwajcarskiego podmiotu powiązanego generowały także całkowity obrót ze sprzedaży realizowanej przez spółkę belgijską.
Stanowisko fiskusa
Belgijski fiskus zakwestionował podejście zakładające opodatkowanie usług świadczonych przez CPB na zasadzie odwrotnego obciążenia (importu usług). W ocenie organu podatkowego odbiór oraz korzystanie z usług przez CSG miało miejsce na terytorium Belgii, a infrastruktura oraz personel wykorzystywane przez CPB wyłącznie do świadczenia usług na rzecz spółki szwajcarskiej świadczą o posiadaniu przez CSG stałego miejsca prowadzenia działalności dla celów VAT (FE) w Belgii. W konsekwencji, usługi te powinny podlegać opodatkowaniu VAT według stawki lokalnej, nie zaś na zasadzie odwrotnego obciążenia.
Co na to sąd?
Spór z organem podatkowym przeniósł się do sądu, który zgodził się, że siedziba CSG znajduje się w Szwajcarii, gdyż tam spółka ma swoją siedzibę statutową oraz biuro, w którym zatrudnione jest 47 osób, a ponadto na terytorium Szwajcarii podejmowane są strategiczne i generalne decyzje dotyczące działalności spółki. W Szwajcarii zawierane są ponadto umowy oraz odbywają się zebrania zarządu CSG. W ocenie sądu nie zmienia to jednak faktu, że spółka może posiadać w Belgii FE dla celów VAT.
TSUE rozstrzygnął spór
Ostatecznie sprawa trafiła do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), który rozstrzygnął, że tylko w razie ustalenia, iż CSG dysponuje zasobami CPB w taki sposób, jakby były one jej własnością, można przyjąć, że ma ona FE na terytorium Belgii. Dla uznania, że mamy do czynienia z takim miejscem, spółka szwajcarska musiałby mieć natychmiastowy i permanentny dostęp do infrastruktury / personelu w Belgii. Mając jednak na uwadze, iż w spornej sprawie spółka belgijska pozostawała odpowiedzialna za będące jej własnością środki oraz świadczyła usługi w tym zakresie na własne ryzyko, umowa z CSG, choć zawarta na wyłączność, sama w sobie nie skutkuje tym, że infrastruktura CPB staje się własnością usługobiorcy.
Trybunał wskazał również, że dla określenia miejsca świadczenia usług dla celów VAT nie ma znaczenia lokalizacja, w której znajdują się towary sprzedawane przez CSG, lecz miejsce, w którym położone są zasoby techniczne i osobowe – służące produkcji towarów będące przedmiotem sprzedaży. W ocenie TSUE te same zasoby składające się na FE na terytorium Belgii nie mogą zarazem służyć świadczeniu usług, jak i korzystaniu z nich. Świadczenie dodatkowych usług ułatwiających działalność polegającą na sprzedaży produktów będących rezultatem umówionych prac, nie wpływa na powstanie FE w Belgii. Okoliczność, że aktywność dwóch spółek składa się na gospodarczą całość, a jej wyniki zapewniają korzyści odbiorcom w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę usługodawca, nie powinna mieć znaczenia.
Ustalenie FE dla celów VAT rodzi problemy i wątpliwości
Problem stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (FE) dla celów VAT, w tym brak jasnych kryteriów jego określania, od wielu lat budzi wątpliwości w praktyce wpływając na prawidłowe rozpoznanie obowiązku podatkowego oraz rozliczenie VAT w zakresie świadczonych usług. Uznanie przez organ podatkowy, że zagraniczny kontrahent posiada na terytorium RP takie stałe miejsce skutkuje tym, że usługi świadczone przez polski podmiot powinny podlegać opodatkowaniu VAT według stawki lokalnej, nie zaś na zasadzie odwrotnego obciążenia. W konsekwencji krajowi podatnicy są narażeni na powstanie zaległości podatkowych oraz sankcje karnoskarbowe.
Zwracamy również uwagę, że zagraniczne podmioty posiadające w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej będą zobowiązane do korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Weryfikacja tej kwestii, jak również potwierdzenie jej w drodze analizy, konsultacji czy interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, ma zatem również istotne znaczenie w kontekście nowych obowiązków, które czekają podatników od lipca 2024 r.
Szerzej o tym zagadnieniu w artykule adw. Kajetana Kubicza (LINK DO ARTYKUŁU: https://akademialtca.pl/blog/stale-miejsce-prowadzenia-dzialalnosci-gospodarczej-smpd-tez-bedzie-objete-ksef)
