Kiedy mi grozi KKS?
Jednym z efektów kontroli i postępowań podatkowych jest wszczęcie postępowania przygotowawczego w zakresie odpowiedzialności karno-skarbowej. Dzieje się tak w szczególności dla celów zawieszenia biegu terminu przedawnienia, niemniej warto mieć z tyłu głowy kiedy nam grozi KKS.
Spis treści:
- Śledztwo w sprawie i status podejrzewanego
- Postawienie zarzutów i status osoby podejrzanej
- Kiedy można liczyć na umorzenie sprawy a kiedy robi się poważnie?
Nie skupiając się na samym instrumentalizmie wszczynania postępowań KKS celem zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, w sprawach, które dążą do ustalenia nieprawidłowości w zakresie podatku VAT – równoległe prowadzenie postępowań przygotowawczych w zakresie przestępstw skarbowych jest obecnie powszechną praktyką.
W szczególności, że organy podatkowe „nauczyły się” unikać zarzutów ww. instrumentalizmu i niejednokrotnie podejmują szersze działania w toku postępowania przygotowawczego, aniżeli samo jego wszczęcie.
Nasza bierność w kontroli lub postępowaniu podatkowym w naturalny sposób będzie się zatem przekładać na możliwe ryzyko odpowiedzialności karno-skarbowej. W szczególności dotyczy to osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze oraz osób na stanowiskach kierowniczych, członków zarządu, prokurentów, czy dyrektorów (np. finansowych).
Ważne jest to, że jeżeli otrzymamy wynik kontroli lub decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego i organy podatkowe ustalą szereg nieprawidłowości związanych z rozliczeniem VAT, a w efekcie podanie nieprawdy w deklaracjach (art.56 kks) lub posługiwanie się pustymi fakturami (art. 62 kks), to ustalenia te zwyczajowo stanowią podstawę prowadzenia postępowania przygotowawczego.
Wówczas jest zatem czas na obronę, zbieranie przeciw-argumentów, uzupełnianie dowodów itd. Dopóki bowiem nie mamy wezwania celem przedstawienia zarzutów, postępowanie toczy się w sprawie, a kolejno możemy mieć status osoby podejrzewanej.
Jeśli organy podatkowe wydadzą decyzję ostateczną, zwyczajowo dochodzi do przedstawienia zarzutów. Wówczas uzyskujemy status osoby podejrzanej i sprawa „robi się poważna”. Oczywiście mamy szereg uprawnień jako podejrzany, niemniej do przedstawienia zarzutów również należy się przygotować.
Po pierwsze, warto zwrócić uwagę, że dla sądu (na wypadek skierowania aktu oskarżenia, do którego dąży postępowania przygotowawcze) organy podatkowe kompletują szereg informacji osobistych i naturalnym etapem takiego przesłuchania są pytania m.in. o wykształcenie, miejsce zamieszkania, osoby na utrzymaniu, źródła dochodów i ich orientacyjna wysokość, choroby psychiczne, czy majątek osobisty (nieruchomości oraz ruchomości pow. 10 tys. zł).
Kolejno następuje przedstawienie zarzutów. Jeśli toczy się lub toczyło kilka postępowań podatkowych to właśnie z tego dokumentu dowiemy się za jaki okres i względem jakich rozliczeń (np. zawyżenia odliczenia z konkretnych faktur zakupu) zarzucają nam popełnienie przestępstwa skarbowego.
Z mojej perspektywy – jako potencjalnego obrońcy – ważne jest aby osoba wezwana celem przedstawienia zarzutów ustanowiła obrońcę, a jeśli tego nie zrobi, by pamiętała o kilku kluczowych kwestiach.
Po pierwsze, organ prezentujący zarzuty zapyta, czy są one dla nas zrozumiałe.
Po drugie zadadzą pytanie – czy przyznaje się Pan/Pani do winy. I to właśnie w tym zakresie warto ustalić ze swym obrońcą możliwy sposób postępowania. Z mojego doświadczenia, odpowiedź warto przemyśleć, ponieważ przy oświadczeniu o „zrozumieniu zarzutów” i „przyznaniu się” trudno jest następczo przyjąć odmienną postawę, a w zasadzie ją argumentować. Nie utrudniajmy tego naszemu obrońcy.
Po trzecie, pamiętajmy, że mamy prawo do żądania sporządzenia uzasadnienia zarzutów. Warto o to wnieść aby w pełni zrozumieć tok rozumowania organu i okoliczności, które skłoniły prowadzących do przedstawienia zarzutów. Ponownie, z mojego doświadczenia, warto aby wyjaśnienia składać co najmniej po zapoznaniu się z tym uzasadnieniem i aktami sprawy, a nie od razu. Chodź to zawsze zależy od okoliczności sprawy i warta ta kwestie omówić z obrońcą.
Pamiętajmy, ze zasadniczym celem postępowania przygotowawczego jest ustalenie okoliczności związanych za naszym umyślnym działaniem. Przestępstwa skarbowe (z kilkoma wyjątkami) są bowiem przestępstwami, które można popełnić jedynie umyślnie. Stąd jeśli możemy przyjąć linię obrony o braku naszej umyślności warto te okoliczności podnieść i starać się o umorzenie postępowania.
Odmiennie, jeśli prowadzący dojdą do wniosku, iż przesłanki winy są wystarczające do sporządzenia katu oskarżenia sprawa robi się poważna. Zwyczajowo wszystko dlatego, że nie dbamy odpowiednio o swoje rozliczenia podatkowe, nie audytujemy się, a w kontrolach i postępowaniach nie jesteśmy wystarczająco aktywni.
