Konsekwencje założenia spółki w raju podatkowym - CFC
Raje podatkowe od lat budzą zainteresowanie opinii publicznej, świata biznesu oraz organów podatkowych. Termin ten, choć nieformalny, funkcjonuje powszechnie w debacie publicznej i kojarzony jest z miejscami, które oferują wyjątkowo korzystne, często wręcz symboliczne, warunki opodatkowania. Kraje i terytoria określane mianem rajów podatkowych przyciągają firmy i osoby fizyczne niskimi stawkami podatkowymi, tajemnicą bankową oraz przyjaznymi regulacjami prawnymi, co czyni je atrakcyjnymi dla tych, którzy chcą ograniczyć swoje zobowiązania wobec fiskusa.
Czy w obecnych czasach warto skorzystać z takiego rozwiązania? Jeżeli w ogóle, to przedsięwzięcie przysparzałoby dużo więcej zachodu, niż mogłoby się wydawać, choćby ze względu na przepisy o zagranicznych jednostkach kontrolowanych (tzw. CFC).
Konstrukcja podatku od zagranicznych jednostek została wprowadzona do polskiego systemu podatkowego jako element przeciwdziałania agresywnemu planowaniu podatkowemu i sztucznemu transferowi zysków m.in. do rajów podatkowych. Odpowiednie przepisy w tym zakresie można znaleźć w art. 24a ustawy o CIT oraz 30f ustawy o PIT. Zgodnie z nimi, aby daną jednostkę można było uznać za CFC, konieczne jest spełnienie szeregu przesłanek. Przede wszystkim, powinna ona być „zagraniczną jednostką” w rozumieniu art. 24a ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT (art. 30f ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT) – to pojęcie zostało zdefiniowana niezwykle szeroko, co działa raczej na niekorzyść podatników.
Po przeprowadzeniu powyższej analizy należy przejść do kolejnego etapu dotyczącego określenia, czy spełniony został warunek kontroli nad tą zagraniczną jednostką. Łącznie występuje pięć różnych możliwości sprawowania kontroli nad jednostką, z czego dwie związane są właśnie z krajami i terytoriami uznanymi za raje podatkowe lub z którymi nie istnieje podstawa do wymiany informacji podatkowych.
Mowa o art. 24a ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy o CIT (art. 30f ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy o PIT), w których pojawia się odniesienie do wykazu krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych/fizycznych, ustalonego w Rozporządzeniu MF z dnia 18 grudnia 2024 r. (Dz. U. poz. 1928 – CIT, Dz. U. poz. 1929 – PIT) oraz listy krajów i terytoriów wskazanych w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych, ustalonej w Obwieszczeniu MF z dnia 8 marca 2025 r. (M. P. z 2025 r. poz. 234).
Ponadto, jak już zostało wskazane powyżej, jeżeli zagraniczna jednostka zlokalizowana jest na terytorium państwa innego niż raj podatkowy, z którym nie istnieje podstawa do uzyskania od organów podatkowych tego państwa informacji podatkowych – warunek kontroli również zostanie spełniony.
Podsumowując, w przypadku podmiotu z siedzibą w raju podatkowym, można być niemalże pewnym, że zostanie on uznany za CFC, co wiąże się z koniecznością zapłaty 19% podatku od dochodu wygenerowanego przez CFC. Zważając również na fakt, jakie kraje i terytoria uznawane są za raje podatkowe, np. Sint-Maarten, Curaçao, Republika Malediwów czy Guam, nie jest możliwe skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania, które odnosi się do jednostek podlegających opodatkowaniu w państwie członkowskim UE lub EOG, w którym prowadzi istotną rzeczywistą działalność gospodarczą.
Mimo, że na pierwszy rzut oka operacja założenia spółki czy też innego podmiotu na terytorium uznawanego za raj podatkowy może wydawać się atrakcyjna, konsekwencją może być niechybna konieczność zapłaty podatku w Polsce.
