Nowelizacja przepisów restrukturyzacyjnych: czy nowe obowiązki dla przedsiębiorców zwiększą ochronę interesów wierzycieli?

W czasach kiedy większość przedsiębiorców przeżywa problemy finansowe i zastanawia się czy da radę dalej funkcjonować w trudnej sytuacji finansowej i aktualnej rzeczywistości gospodarczej, Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który wdraża kluczowe postanowienia unijne w zakresie restrukturyzacji.

Czy nowe regulacje będą możliwe do wdrożenia przez podmioty w trudnej sytuacji finansowej i czy faktycznie zwiększą ochronę wierzycieli przed niewypłacalnością kontrahentów?

Opóźnione wdrożenie unijnych regulacji.

Termin na implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów oraz zakazów działalności, a także środków zwiększających skuteczność procedur w zakresie restrukturyzacji, upadłości i umorzenia długów czyli tzw. dyrektywy drugiej szansy, upłynął w lipcu 2022 r. Głównymi celami dyrektywy są:

• Umożliwienie przedsiębiorcom przeprowadzenia restrukturyzacji na wczesnym etapie – zanim popadną w pełną niewypłacalność,
• Zapewnienie przedsiębiorcom „drugiej szansy” – umożliwiającej umorzenie długów i ponowne rozpoczęcie działalności (stąd potoczna nazwa dyrektywy),
• Ujednolicenie standardów restrukturyzacyjnych w całej UE – przy jednoczesnym pozostawieniu państwom członkowskim swobody co do konkretnych rozwiązań proceduralnych,
• Zwiększenie efektywności i szybkości postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych.

W związku z powyższym Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który wdraża kluczowe postanowienia unijne w zakresie restrukturyzacji. Zmiany te będą wprowadzone przez nowelizację Prawa Restrukturyzacyjnego.

Nowe regulacje

Jedną z głównych zmian w obowiązujących przepisach jest nałożenie na dłużnika obowiązku przedstawienia określonych informacji w planie restrukturyzacyjnym. W odróżnieniu od obecnego brzmienia art. 10 Prawa restrukturyzacyjnego, projekt zakłada, że plan restrukturyzacji będzie musiał zawierać opis skutków, jakie postępowanie restrukturyzacyjne będzie wywoływać u samego przedsiębiorcy. W planie restrukturyzacji będą musiały się znaleźć m.in. informacje o wpływie postępowania na zatrudnienie w firmie oraz o przeprowadzonych konsultacjach z pracownikami lub ich przedstawicielami.

Natomiast nowy art. 10a wprowadza konieczność sporządzenia tzw. testu zaspokojenia wierzycieli. Narzędzie to ma służyć ocenie, w jakim stopniu różne warianty postępowania – kontynuacja restrukturyzacji lub ogłoszenie upadłości – przełożą się na zaspokojenie wierzycieli. Test powinien zawierać symulację przebiegu postępowania upadłościowego z uwzględnieniem przewidywanego czasu trwania, kosztów, klasyfikacji wierzycieli oraz kolejności ich zaspokojenia. Dodatkowo, musi on analizować dwa scenariusze: sprzedaż całego przedsiębiorstwa oraz sprzedaż jego składników z osobna.

Wprowadzenie testu już na początku postępowania ma umożliwić wierzycielom podejmowanie przemyślanych decyzji przy głosowaniu nad układem oraz ułatwić ewentualne zgłaszanie alternatywnych propozycji wobec tych zaproponowanych przez dłużnika lub nadzorcę.

Projekt nowelizacji zmienia także sposób zatwierdzania układu, w przypadku gdy część grup wierzycieli się temu sprzeciwia. Dzięki wprowadzeniu mechanizmu „cramdown”, sąd będzie mógł zatwierdzić układ mimo braku poparcia we wszystkich grupach, pod warunkiem że:

• większość grup, w tym przynajmniej jedna reprezentująca wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo lub z wyższym priorytetem zaspokojenia, głosowała „za” – i mają oni łącznie co najmniej 50% ogółu wierzytelności,

albo

• przynajmniej jedna grupa, która w hipotetycznym postępowaniu upadłościowym uzyskałaby jakiekolwiek zaspokojenie, poparła układ, a łączne wierzytelności głosujących „za” również przekroczyły połowę całości.

Zmiana ta ma zapewnić większą skuteczność restrukturyzacji, przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniego poziomu ochrony dla wierzycieli.

Ocena proponowanych zmian

Wydaje się, że zaproponowane zmiany pozytywnie wpłyną na osiągnięcie celów restrukturyzacji. Wprowadzenie obowiązkowego testu zaspokojenia wierzycieli oraz ustrukturyzowanego planu restrukturyzacyjnego zwiększy transparentność, przewidywalność i skuteczność postępowań. Ponadto wydaje się, że nowe przepisy zachęcą do szybszego reagowania na problemy finansowe przedsiębiorstw, zanim przedsiębiorca stanie się niewypłacalny w stopniu prowadzącym do ogłoszenia upadłości. Natomiast możliwość zatwierdzenia układu mimo sprzeciwu niektórych grup wierzycieli (jeśli zostaną spełnione określone warunki) ma zwiększyć skuteczność postępowań i ograniczyć blokowanie układów przez mniejszości. Wreszcie nowe narzędzia mają pozwolić wierzycielom na bardziej świadome decyzje – np. przez dostęp do symulacji przebiegu potencjalnej upadłości. Oczywiście należy brać pod uwagę, że powyższe może przyczynić się do zwiększenia kosztów samej restrukturyzacji oraz jej formalizmu. Może to być niekorzystne szczególnie dla sektora MŚP, ponieważ nowe wymogi podniosą koszty postępowania i będą wymagały wsparcia doradców restrukturyzacyjnych, co może być nieosiągalne finansowo dla MŚP. Niestety w nowelizacji brak jest uproszczeń dla mikroprzedsiębiorców, choć dyrektywa to dopuszcza.

Podsumowanie

Reforma restrukturyzacji w projekcie nowelizacji to krok w stronę bardziej nowoczesnych, efektywnych i zrównoważonych procedur, prowadzących do ochrony zarówno przedsiębiorców, jak i wierzycieli. Jest ona też konieczna z punktu widzenia obowiązku wdrożenia dyrektywy unijnej. Jednak wyzwanie polega na znalezieniu balansu między formalnymi wymogami (które niejednokrotnie prowadzą do zwiększenia kosztów postępowania), a dostępnością procedur dla przedsiębiorców w trudnej sytuacji.

https://pro.rp.pl/abc-firmy/art42273621-bedzie-obowiazkowy-test-zaspokojenia-wierzycieli-rzad-przyjal-projekt