Odpowiedź na pytanie, które spędza sen z powiek Dyrektorom Finansowym i Głównym Księgowym: Korekty cen transferowych w świetle VAT.
Case Study: Wyrok TSUE (C-726/23) w sprawie Arcomet – czy to faktycznie rewolucja w VAT?
4 września 2025 r. zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-726/23, który wywołał falę dyskusji w środowisku podatkowym. Wielu ekspertów określiło go jako przełom w kontekście rozliczania VAT od korekt cen transferowych między podmiotami powiązanymi. Czy rzeczywiście mamy do czynienia z rewolucją, czy to tylko kolejna interpretacja, która wymaga precyzyjnej analizy? Przyjrzyjmy się bliżej tej sprawie, aby zrozumieć, jakie realne konsekwencje niesie za sobą decyzja TSUE dla polskich firm działających na rynku międzynarodowym.
Kulisy sporu: Kto, co i dlaczego?
Sprawa dotyczyła dwóch spółek z grupy Arcomet: rumuńskiej Acromet Towercranes SRL i belgijskiej Acromet Service NV. W 2012 roku zawarły one umowę o współpracy, na mocy której spółka belgijska przejęła kluczowe obowiązki handlowe, m.in. zarządzanie flotą, negocjacje umów czy planowanie strategiczne.
Ustalono, że wynagrodzenie rumuńskiej spółki będzie oparte na metodzie marży transakcyjnej netto (TNMM), zgodnej z wytycznymi OECD. Umowa precyzowała, że jeśli marża operacyjna spółki rumuńskiej przekroczy ustalone rynkowo wytyczne (2,74%), belgijska spółka wystawi fakturę korygującą, aby „odzyskać część wynagrodzenia”. W przeciwnym razie, to rumuńska spółka obciążyłaby swojego belgijskiego partnera.
Spółka z Rumunii osiągnęła marże powyżej zakładanego limitu. W rezultacie, za lata 2011-2013, belgijski partner wystawił faktury korygujące. Rumuńskie władze podatkowe zgodziły się na naliczenie VAT (jako import usług), ale zakwestionowały prawo do jego odliczenia. Sprawa trafiła do sądu, a następnie do TSUE, który musiał rozstrzygnąć, czy taka transakcja podlega opodatkowaniu VAT.
Korekta cen transferowych czy korekta ceny za usługę? Sedno sprawy
Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że w tym konkretnym przypadku mamy do czynienia z korektą ceny za usługę, a nie z typową korektą cen transferowych. Kluczowa różnica, która jest sednem tego wyroku, leży w charakterze umowy zawartej między stronami.
W przeciwieństwie do standardowych korekt, które mają jedynie dostosować wyniki finansowe do rynkowych wskaźników, umowa w sprawie Arcomet z góry przewidywała konkretny model kalkulacji wynagrodzenia. Korekta była bezpośrednio związana ze świadczeniem konkretnych usług przez spółkę belgijską, a jej wysokość była z góry określona i precyzyjnie powiązana z marżą operacyjną rumuńskiego partnera. Innymi słowy, strony umówiły się, że cena za usługę będzie zmienna, a jej ostateczna wysokość zostanie skorygowana po zamknięciu roku, aby odpowiadała z góry założonym warunkom.
Co to oznacza w praktyce dla Twojej firmy?
Wyrok w sprawie Arcomet nie zmienia ogólnych zasad opodatkowania VAT korekt cen transferowych. Potwierdza natomiast, że ostateczna klasyfikacja danej transakcji zależy od treści i celu umowy zawartej między podmiotami powiązanymi.
Stanowisko Komisji Europejskiej wyrażone w Working Paper nr 923 (2017 r.) oraz opinii Grupy eksperckiej ds. VAT (VEG nr 071 REV2) nadal pozostaje aktualne:
- Jeśli umowa przewiduje korektę mającą na celu wyłącznie osiągnięcie założonej marży lub podziału zysku, a nie jest powiązana z konkretnym świadczeniem, taka korekta powinna być traktowana poza zakresem VAT.
- Jeżeli jednak umowa wyraźnie odnosi się do korekty cen za konkretne, przeszłe dostawy lub usługi (z zestawieniem faktur) lub koryguje koszty rzeczywiste w stosunku do budżetowanych, wówczas korekty te powinny podlegać opodatkowaniu VAT.
Podsumowanie i rekomendacje
Wyrok TSUE w sprawie C-726/23 to cenne przypomnienie, że diabeł tkwi w szczegółach umowy. Zamiast skupiać się na clickbaitowych tytułach, Dyrektorzy Finansowi i Główni Księgowi powinni szczegółowo przeanalizować klauzule dotyczące wynagrodzenia w umowach z podmiotami powiązanymi.
W kontekście zarządzania ryzykiem podatkowym w Twojej firmie kluczowe jest:
- Precyzyjne formułowanie umów: Upewnij się, że klauzule dotyczące cen transferowych jasno definiują, czy korekta dotyczy konkretnych usług, czy jest jedynie mechanizmem wyrównawczym do osiągnięcia założonej marży.
- Weryfikacja dokumentacji: Sprawdź, czy Twoja dokumentacja cen transferowych jest spójna z treścią umów i odzwierciedla rzeczywisty charakter transakcji.
- Analiza ryzyka: Zidentyfikuj, które korekty mogą być zakwestionowane przez organy podatkowe i wymagają szczególnej uwagi.
Pamiętaj, że ostateczny kształt rozliczenia podatkowego zależy od substancji transakcji, a nie od jej nazwy. W świetle wyroku Arcomet, staranne planowanie i precyzyjna dokumentacja są kluczowe, aby uniknąć sporów z urzędami skarbowymi.
