Oświadczenie podatnika może stanowić podstawę do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej, ale czy zawsze?
Z ulgi rehabilitacyjnej mogą skorzystać osoby niepełnosprawne oraz osoby mające na utrzymaniu osobę niepełnosprawną oraz ponoszące wydatki na rehabilitację lub ponoszące wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Tym niemniej do odliczenia wydatków niezbędne jest dysponowanie odpowiednimi dokumentami. Czy oświadczenie podatnika może stanowić potwierdzenie poniesienia wydatku? Przekonała się o tym podatniczka, która złożyła do Dyrektora KIS wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej.
- Wydatki uprawniające do ulgi rehabilitacyjnej
- Obowiązek udokumentowania wydatków
- Stanowisko Dyrektora KIS
- Jak udokumentować wydatki w świetle stanowiska Dyrektora KIS?
WYDATKI UPRAWNIAJĄCE DO ULGI REHABILITACYJNEJ
Rodzaje wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń od dochodu zostały wymienione w art. 26 ust. 7a ustawy PIT. Zgodnie z tym przepisem wydatkami uprawniającymi do ulgi są: wydatki poniesione na:
- adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
- przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
2a) zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych wymienionych w wykazie wyrobów medycznych określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 38 ust. 4 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 463, 583 i 974) oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, z wyjątkiem pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów i wkładów anatomicznych;
- zakup, naprawę lub najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, niewymienionych w wykazie, o którym mowa w pkt 2a, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
3a) pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady, wkłady anatomiczne, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł;
- zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
- odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
- odpłatność za pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym;
6a) odpłatność za pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej;
6b) odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne lub leczniczo-rehabilitacyjne;
- opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
- utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł;
- opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
- opłacenie tłumacza języka migowego;
- kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;
- leki, o których mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2301) - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować stale lub czasowo te leki;
- odpłatny przewóz:
- osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
- osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a;
- używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł;
- odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
- na turnusie rehabilitacyjnym,
- w zakładach, o których mowa w pkt 6,
- na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt 11,
- opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym lub w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, lub zakładzie rehabilitacji leczniczej.
Należy pamiętać, że ww. katalog wydatków ma charakter zamknięty, co oznacza, że odliczeniu mogą podlegać wyłącznie wydatki wprost wskazane w ustawie.
Ponadto należy pamiętać, że warunkiem odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek statusu osoby niepełnosprawnej, tj. posiadanie
- orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub
- decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną albo
- orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.
OBOWIĄZEK UDOKUMENTOWANIA WYDATKÓW
Wysokość wydatków na cele rehabilitacyjne ustala się zasadniczo na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie, zawierającego w szczególności:
- dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i
- sprzedającego (towar lub usługę),
- rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz
- kwotę zapłaty.
Wyjątek od powyższego przewiduje art. 26 ust. 7c ustawy o PIT, stanowiący, że w przypadku wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14, nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
- wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
- okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.
Tym samym wyjątek dotyczy tzw. wydatków limitowanych odliczanych w kwocie nieprzekraczającej 2280 zł, tj. wydatków na:
- opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
- utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej;
- używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia;
W ww. przypadkach nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Tym niemniej na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia.
Powołując się na ww. przepisy organ podatkowy wskazał:
„(…) z uwagi na fakt, że nie posiada Pani dokumentu, na podstawie którego można byłoby wskazać osobę kupującą opisane powyżej usługi rehabilitacji, rodzaj zakupionej usługi i kwotę zapłaty, nie został spełniony warunek udokumentowania poniesionego wydatku.
Brak takiego dokumentu, potwierdzającego poniesienie wydatku na zabiegi rehabilitacyjne lub zabiegi rehabilitacyjno-lecznicze (w odniesieniu do 2022 r.) Pani niepełnosprawnego dziecka, uniemożliwia skorzystanie z odliczenia tych wydatków w ramach ulgi rehabilitacyjnej, stosownie do art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż wysokość wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie, zawierającego w szczególności: dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę), rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty.”
Organ podatkowy dodał, że:
„W przypadku wydatków poniesionych na używanie samochodu osobowego nie jest natomiast wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia. W kontekście przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dowodami tymi będą np. orzeczenie o niepełnosprawności oraz dowód rejestracyjny samochodu. Jeżeli przepisy prawa nie wymagają urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia, dowodem może być również odebrane od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, dotyczące, np. poniesienia wydatku.”
JAK UDOKUMENTOWAĆ WYDATKI W ŚWIETLE STANOWISKA DYREKTORA KIS
Tym samym, aby skorzystać z możliwości odliczenia od dochodu poniesionych wydatków, związanych z używaniem samochodu osobowego należy:
- być osobą niepełnosprawną lub mieć na utrzymaniu osobę niepełnosprawną,
- być właścicielem (współwłaścicielem) samochodu osobowego,
- ponieść z tego tytułu wydatki.
Co istotne, sam fakt poniesienia wydatku z tytułu używania samochodu osobowego może być w ocenie organu potwierdzony również w drodze oświadczenia strony, złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
Te same zasady znajdą zastosowanie do odliczenia wydatków na opłacenie przewodników oraz utrzymanie psa asystującego. Aby skorzystać z możliwości odliczenia od dochodu poniesionych wydatków z tego tytułu należy:
- być osobą niepełnosprawną lub mieć na utrzymaniu osobę niepełnosprawną,
- odpowiednio bądź wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika bądź okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego,
- ponieść z tego tytułu wydatki, w tym zakresie dowodem może być również odebrane od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
Niestety w przypadku innych wydatków na cele rehabilitacyjne niezbędne będzie dysponowanie właściwymi dokumentami potwierdzającymi ich poniesienie, które będą zawierały informacje wskazane w ustawie, tj. w szczególności dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę), rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty.
Źródło: Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 października 2024 r. nr. 0113-KDIPT2-2.4011.671.2024.1.AKU
