Prowizja w kryptowalutach bez CIT
Wymierna korzyść i realna wartość kryptowalut pozyskanych w ramach prowizji, a od której należy obliczyć przychód powstanie dopiero w momencie dalszego zbycia kryptowalut. Do tego momentu nie można mówić, iż podatnik otrzymuje jakiekolwiek wymierne przysporzenie majątkowe, dające się wyrazić w walucie tradycyjnej.
Spis treści
- Kryptowaluty w CIT
- Przychód z prowizji pobieranej w kryptowalutach
- Stanowisko organów i sądów
- Podsumowanie
Kwestie podatkowe związane z kryptoaktywami są coraz bardziej istotne. Zainteresowanie tego rodzajem aktywów wciąż rośnie o czym świadczą między innymi plany wprowadzenia ustawy o kryptowalutach i przekazania Komisji Nadzoru Finansowego uprawnień do kontroli nad rynkiem kryptowalut.
Aktywa w kryptowalutach mogą podlegać mogą podlegać szczególnym zasadom opodatkowania. Przede wszystkim, dla celów podatków dochodowych funkcjonują specyficzne zasady opodatkowania kryptoaktywów w postaci wirtualnych walut. W ramach tych zasad mamy do czynienia z odroczeniem opodatkowania podatkiem dochodowym do momentu wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub uregulowania innych zobowiązań walutą wirtualną. Natomiast nie mamy do czynienia z opodatkowaniem podatkiem dochodowym w sytuacji wymiany jednej wirtualnej waluty na drugą. Jak wynika ze stanowiska Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie wydawania i obrotu kryptowalutami z 1 grudnia 2020 r. w sprawie „walut wirtualnych” waluty wirtualne nie są prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, nie są zatem pieniądzem tradycyjnym, a z uwagi na brak punktu odniesienia nie istnieje też możliwość określenia wartości pieniężnej walut wirtualnych w momencie ich zamiany, tj. określenia wartości waluty wirtualnej wyrażonej w walucie tradycyjnej.
Przychód powstaje zatem jedynie w przypadku otrzymania przez podatnika rzeczywistego przysporzenia majątkowego, a takie przysporzenie jest możliwe do uzyskania dopiero w momencie otrzymania w zamian za walutę wirtualną walutę tradycyjną, towar lub usługę, której realną wartość w walucie tradycyjnej można określić. W takim przypadku istnieje bowiem punkt odniesienia pozwalający określić wartość waluty wirtualnej w walucie tradycyjnej.
Podmiot, którego przedmiotem działalności ma być obrót kryptowalutami, w tym w zakresie pośrednictwa przy wymianie walut wirtualnych jest zobowiązany dopełnić szeregu warunków formalnych w tym dokonać wpisu do rejestru działalności z zakresu walut wirtualnych i stać się podmiotem świadczącym usługi, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Kolejno pobierając prowizję z tytułu pośrednictwa w obrocie walutami wirtualnymi w kryptowalutach zastosowanie znajduje art. 7b ust. 3 ustawy o CIT, zgodnie z którym: „W przypadku podatników prowadzących działalność, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, przychody wymienione w ust. 1 pkt 6 lit. f zalicza się do przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.”
Otrzymanie takiej prowizji jest więc zasadniczo neutralne podatkowo, gdyż wymierna korzyść i realną wartość otrzymanych w ramach prowizji kryptowalut od której można będzie obliczyć przychód na gruncie ustawy o CIT i tym samym podatek do zapłaty, powstanie dopiero w momencie zbycia tak pozyskanych kryptowalut. Przychody z zysków kapitałowych stanowią między innymi przychody z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną (art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. f ustawy o CIT).
Należy podkreślić, że ustawa o CIT nie daje odpowiedzi, w jaki sposób podatnik miałby obliczyć przychód z tytułu uzyskania waluty wirtualnej w przypadku, gdy nie ma odniesienia się do środków płatniczych lub wymiernych korzyści. Jeżeli podatnik dokonuje czynności, które są prawnie dozwolone i czynności te mogą skutkować powstaniem zobowiązania podatkowego, to do ustawodawcy należy określenie w ustawie wszystkich istotnych elementów konstrukcyjnych podatku umożliwiających obliczenie wysokości zobowiązania, a nie przybliżonej wysokości zobowiązania. Skoro w ustawie brak jest sposobu ustalenia przychodu w momencie otrzymania kryptowalut, to taki przychód powstanie dopiero w momencie, kiedy kryptowaluty zostaną wymieniona na wymierne korzyści.
Ze wskazanym wyżej stanowiskiem nie zgodził się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej i w interpretacji podatkowej z dnia 23 września 2024 roku, nr: 0111-KDIB1-1.4010.412.2024.1.BS stwierdził, iż otrzymanie w kryptowalucie zapłaty za świadczone w ramach prowadzonej działalności gospodarczej usługi należy kwalifikować jako transakcję barterową, bowiem z jednej strony dochodzi do zapłaty za usługę, z drugiej natomiast do nabycia waluty wirtualnej, a do tego obie transakcje rodzą odmienne skutki na gruncie podatku dochodowego. Tym samym stwierdził, że prowizję z tytułu pośrednictwa w transakcjach wymiany kryptowalut między użytkownikami należy uznać za przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 12 ust. 3 ustawy o CIT.
W związku z powyższym stwierdził, że w sytuacji świadczenia usług w zamian za walutę wirtualną ustalenie momentu uzyskania przychodu powinno nastąpić zgodnie z ogólnymi zasadami uzyskiwania przychodu, które zostały określone w art. 12 ust. 3a ustawy o CIT. Zatem otrzymanie prowizji w kryptowalutach zdaniem organu stanowiło zapłatę wynagrodzenia za usługi pośrednictwa i że przychód powstaje w momencie pobrania prowizji.
Z takim stanowiskiem nie zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, który w wyroku z dnia 25 marca 2025 r., sygn. akt: I SA/Gd 919/24 stwierdził (powołując się na analogiczne stanowisko sądów administracyjnych w analogicznych sprawach), że miernikiem walut wirtualnych otrzymanych w ramach prowizji nie może być cena walut wirtualnych przyjęta przez strony na potrzeby konkretnej transakcji, skoro w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych brak jest analogicznej regulacji w zakresie ustalenia kursu walut wirtualnych na wzór walut tradycyjnych pozwalającej na ustalenia przychodu w momencie otrzymania kryptowalut. Specyfika przeprowadzonej transakcji gospodarczej z udziałem walut wirtualnych nie pozwala na dokładne ustalenie w tym przypadku zobowiązań podatkowych.
Dodatkowo potwierdził, że skoro w ustawie brak jest sposobu ustalenia przychodu w momencie otrzymania kryptowalut, to należy uznać, że taki przychód powstanie, ale dopiero w momencie, kiedy przedmiotowe kryptowaluty zostaną wymienione na wymierne korzyści (np. środki pieniężne lub gdy dojdzie do zapłaty kryptowalutami za towary lub usługi) w odniesieniu do wartości których podatnik będzie mógł ustalić realne przysporzenie (przychód), od którego należałoby odprowadzić podatek.
Analogicznie w zakresie w zakresie rozpoznania kosztów uzyskania przychodu WSA wskazał, że podatnik będzie uprawniony również do rozpoznania tych kosztów w wysokości równej pobranej prowizji w walutach wirtualnych, a nabycie kryptowalut winno zostać rozliczone przez w ramach źródła określonego jako zyski kapitałowe, podczas gdy w związku z brakiem możliwości ustalenia przychodu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w momencie otrzymania prowizji (ze względu na brak wymiernego przysporzenia majątkowego, dającego się wyrazić w walucie tradycyjnej), nie powstanie w tym momencie również koszt uzyskania przychodu z tytułu nabycia walut wirtualnych równy wartości walut wirtualnych pobranych w ramach prowizji (wysokości rozpoznanego przychodu w ramach transakcji barterowej).
Zatem w momencie otrzymania walut wirtualnych w ramach prowizji transakcja ta będzie "neutralna podatkowo" tj. nie powstanie przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 3 ustawy o CIT, a w związku z tym także koszt uzyskania przychodu z tytułu nabycia walut wirtualnych. Zatem rozpoznanie przychodu nastąpi dopiero w momencie dalszego zbycia walut wirtualnych otrzymanych w ramach prowizji.
Nie sposób obecnie dopasować obrót kryptowalutami do jakiegokolwiek źródła przychodu, które by pozwalało w sposób niebudzący wątpliwości i definitywnie ustalić kiedy powstanie moment opodatkowania takiego przychodu. Dlatego też należy zgodzić się ze stanowiskiem wyrażonym przez sądy administracyjne, że skoro momencie pobrania prowizji w kryptowalutach nie powstanie przychód w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to nie będzie możliwe w tym momencie także rozpoznanie kosztu uzyskania przychodu. Koszty uzyskania przychodu z tytułu nabycia w ramach takiej transakcji barterowej kryptowalut powstaną jedynie w sytuacji rozpoznania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, który na moment pobrania prowizji w walutach wirtualnych nie powstanie. Zatem w momencie otrzymania walut wirtualnych w ramach prowizji, transakcja będzie "neutralna podatkowo”.
