Ryzyko VAT w Produkcji –NSA rozbija mit „Świadczenia Kompleksowego” dla kosztów form
Kwestia prawidłowej kwalifikacji VAT kosztów form i narzędzi specjalistycznych w branży produkcyjnej od lat stanowiła pole do sporów z organami skarbowymi. Wiele firm, w ramach modelu produkcyjnego, stosuje tzw. „amortyzację formy”, doliczając jej koszt do ceny jednostkowej wyrobu gotowego, a własność formy przenosi na klienta po osiągnięciu progu produkcyjnego.
Ostatnie, przełomowe orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z 26 września br., sygn. akt I FSK 1233/22) stawia kropkę nad „i”, definitywnie odrzucając powszechną dotychczas koncepcję rozliczeniową. Dla każdego przedsiębiorstwa produkcyjnego, które przenosi prawo własności form na zamawiających produkty, wnioski te są absolutnie krytyczne i wymagają natychmiastowego audytu procedur fakturowania.
- Koniec Koncepcji „Świadczenia Kompleksowego”: Dwie Odrębne Transakcje
Centralnym elementem sporu było pytanie: Czy sprzedaż formy stanowi świadczenie pomocnicze, nierozerwalnie związane z dostawą wyrobów gotowych (element tzw. świadczenia kompleksowego)?
Zarówno Dyrektor KIS, jak i sądy administracyjne (WSA we Wrocławiu, a następnie NSA), orzekły jednoznacznie: Dostawa formy i dostawa wyrobów gotowych to dwie odrębne, niezależne od siebie transakcje (dostawy towarów).
Sądy podkreśliły, że rozdzielenie tych transakcji nie ma charakteru sztucznego. Dostawa formy nie jest ściśle i nierozerwalnie związana z dostawą produktu końcowego. Co istotne, fakt, że formę nabywa tylko jeden podmiot (kontrahent B), podczas gdy wyroby gotowe mogą być dostarczane na rzecz innych podmiotów w grupie kapitałowej (kontrahenci C, D), dodatkowo wzmacnia pogląd o ich samodzielności ekonomicznej.
Wniosek: Nie ma podstaw prawnych, by wartość formy traktować jako element cenotwórczy świadczenia głównego.
- Podwójny Obowiązek Fakturowania: Odrzucenie Art. 29a ust. 6 pkt 2 VAT
Odrębna kwalifikacja dostawy formy rodzi bezpośrednie i niepodlegające dyskusji obowiązki dokumentacyjne, uderzając w model rozliczenia kosztu formy jako kosztu dodatkowego (pakowanie, transport) w rozumieniu art. 29a ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT.
Wycena formy nie jest kosztem uzupełniającym dostawy wyrobów gotowych. Jest to opłata za odrębną dostawę towaru (przeniesienie prawa do rozporządzania formą jak właściciel).
Kluczowa Konsekwencja:
W momencie, w którym dochodzi do przeniesienia prawa własności formy na nabywcę (np. po osiągnięciu progu produkcyjnego, w wyniku realizacji opcji wykupu), przedsiębiorstwo produkcyjne musi wystawić odrębną fakturę VAT dokumentującą dostawę towaru (formy). Wliczanie jej wartości do faktury za wyroby gotowe lub traktowanie jej jako składowej ich ceny jest w świetle orzecznictwa nieprawidłowe.
Konkluzja: Jak Uniknąć Ryzyka VAT? Zmień Model Operacyjny
Opisane ryzyka powstają wyłącznie w sytuacji, gdy dochodzi do przeniesienia prawa własności formy na klienta, co kwalifikuje transakcję jako dostawę towarów (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).
Kluczowa Teza dla Zarządu:
Sytuacja byłaby bezproblemowa i bezpieczna podatkowo, gdyby przedsiębiorstwo produkcyjne, zamiast sprzedawać formy (przenosić własność), wprowadziło model, w którym zamawiający produkty są po prostu obciążani kosztami zakupu form na zasadzie zwrotu wydatków (refaktury lub zwrotu nakładów).
Przy odpowiedniej, precyzyjnej konstrukcji umownej, taki model pozwala uniknąć kwalifikowania transakcji jako odrębnej dostawy towarów. Eliminuje to większość opisanych ryzyk związanych z dokumentowaniem, momentem opodatkowania i potencjalnymi sporami w zakresie międzynarodowych transakcji (np. WDT), gdzie precyzyjna identyfikacja nabywcy jest kluczowa.
Czy Twoje faktury za formy to tykająca bomba VAT?
Model „amortyzacji” form jest ryzykowny. Nie czekaj, aż wyrok NSA stanie się podstawą do zakwestionowania Twoich dotychczasowych rozliczeń przez organy skarbowe.
Skontaktuj się z nami już dziś, aby przeprowadzić audyt modelu rozliczeń form produkcyjnych i wdrożyć bezpieczne rozwiązania oparte na aktualnej linii orzeczniczej.
