Skutki podatkowe wypłaty zysku wspólnikowi spółki jawnej po jej przekształceniu w spółkę z o.o.
Spółka jawna (na potrzeby dalszych rozważań przyjmijmy, że nie stała się ona podatnikiem podatku CIT) zamierza przekształcić się w spółkę z o.o.
Jak w tej sytuacji należy potraktować zysk, który zostanie wypłacony już po przekształceniu, ale został wypracowany jeszcze przez spółkę jawną?
Przypomnijmy, że co do zasady, spółka jawna należy do tzw. transparentnych spółek osobowych, środki stanowiące teoretycznie przychody spółki jawnej już w momencie ich powstania są automatycznie przychodami jej wspólników. Wspólnicy opodatkowują na bieżąco przypadające na nich dochody uzyskiwane przez spółkę odprowadzając zaliczki na PIT. Z podatkowego punktu widzenia nie jest więc istotne, czy wspólnicy otrzymują wypłaty z zysku (zaliczki), czy też zatrzymują zyski w spółce. Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) wypłata wspólnikowi zaliczki na poczet zysku jest zdarzeniem neutralnym podatkowo, ponieważ w spółce jawnej występuje jednokrotne opodatkowanie na poziomie wspólników.
Zgodnie z zasadą sukcesji generalnej (wynikającą z art. 93a § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej), osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku przekształcenia spółki niemającej osobowości prawnej wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki. Następstwo prawne polega na przejściu z jednego podmiotu na drugi określonych praw i obowiązków. Następca prawny nabywa prawa i obowiązki przysługujące jego poprzednikowi prawnemu. Powyższe skutkuje tym, że dotychczasowi wspólnicy spółki cywilnej stają się udziałowcami w spółce z o.o.
Wspólnicy powinni zadbać, aby wydzielić zysk wypracowany dotychczas przez spółkę jawną, który nie będzie dochodem spółki przekształconej. Spółka przekształcona wypłacając zyski z działalności spółki przekształcanej, w rzeczywistości dokona tylko wypłaty środków, które podlegały już opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Sądy administracyjne potwierdzają powyższe stanowisko. W wyroku z dnia 12 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Wr 1187/21, WSA we Wrocławiu uznał, że pomimo niewniesienia żądania wypłaty zysku nie ma wątpliwości, iż jest to wypracowany przez spółkę jawną zysk i nie powinien być po raz drugi opodatkowany. Organ I instancji odmawiając wnioskowi Strony stanął na stanowisku, że gdyby wspólnicy spółki jawnej wnieśli żądanie o podział zysku przed jej przekształceniem, to wypracowany zysk wszedłby do Spółki z o.o. jako zobowiązanie, a jego wypłata nie podlegałaby opodatkowaniu – z czym nie zgodził się WSA, uznając, iż pomimo braku wniesienia takie żądania nie ma wątpliwości, iż jest to zysk spółki jawnej a nie sp. z o.o.
DKIS w wydanych interpretacjach zaznacza jednak, iż aby wypłata zysków wypracowanych przez spółkę przekształcaną i opodatkowanych uprzednio przez wspólników nie powodowała powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu po stronie wspólników konieczne jest wcześniejsze podjęcie uchwały o podziale zysku.
Podjęcie skutecznej uchwały o podziale i wypłacie zysków powoduje, że po stronie spółki jawnej powstanie zobowiązanie wobec wspólników do wypłaty tych należności. Zobowiązanie takie – jako element obciążający majątek spółki jawnej – powinno zostać odpowiednio ujęte w dokumentach dotyczących planowanego przekształcenia spółki jawnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i na kapitałach spółki z o.o.
Zdaniem DKIS jeśli zatem wypłacane przez spółkę z o.o. kwoty faktycznie będą miały charakter wypłaty zysków ze spółki jawnej w rozumieniu KSH, to:
- nie będą stanowiły przychodów z udziału w zyskach osoby prawnej (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT), bo ich wypłata będzie realizacją zobowiązania, które powstało po stronie spółki jawnej przed jej przekształceniem w spółkę z o.o.;
- nie będą stanowiły przychodów, z uwagi na ich wcześniejsze opodatkowanie w trybie art. 8 ustawy o PIT.
