SLIM VAT 3 – SPLIT PAYMENT i ODPOWIEDZIALNOŚĆ SOLIDARNA
Projekt zmian określany popularnie jako SLIM VAT 3 jeszcze nie jest na etapie głosowania sejmowego (chociaż planowane zmiany mają wejść w życie 1 kwietnia 2023 r.), ale nabiera coraz wyraźniejszych kształtów. W poprzednim artykule pisałem o części zmian dotyczących procedur wydawania wiążących informacji stawkowych (WIS). W niniejszym tekście przeanalizuję zmiany dotyczące mechanizmu podzielonej płatności (MPP) i odpowiedzialności solidarnej (OS) w związku z MPP.
MPP uregulowany został w art. 108a-108f VAT. W obecnym stanie prawnym stosowanie mechanizmu podzielonej płatności jest obowiązkowe tylko dla pewnych transakcji (dotyczących towarów i usług wymienionych w załączniku 15 do ustawy o VAT), gdy kwota należności ogółem przekracza 15.000 złotych.
Art. 108a ust. 5-6 VAT reguluje zasady odpowiedzialności solidarnej pewnych podmiotów ze sprzedawcą oraz zasady wyłączenia stosowania OS. Solidarnie wraz ze sprzedawcą odpowiada podmiot, na rzecz którego dokonano płatności, gdy jest to podmiot (ten rodzaju podmiotu będę dalej określał jako „podmiot trzeci”) inny niż wskazany na fakturze (odpowiedzialność do wysokości kwoty VAT). OS jest wyłączona, gdy (i) podmiot trzeci dokona płatności na rachunek VAT sprzedawcy wskazanego na fakturze, lub (ii) dokona zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymał tę płatność, niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu.
Na gruncie analizowanych zmian Slim VAT 3 ustawodawca proponuje dodać trzeci warunek, polegający na tym, że OS będzie wyłączona, gdy podmiot trzeci dokona płatności na rachunek VAT podatnika wskazanego w umowie o nabyciu wierzytelności zawartej z dostawcą lub nabywcą.
Wprowadzone rozwiązane ma służyć przede wszystkim podatnikom nabywającym wierzytelności (np. faktorom). Jak czytamy w uzasadnieniu do zmian w ustawie, w praktyce często ma miejsce sytuacja, gdy dostawca korzystający z finansowania zmienia podmiot finansujący na inny. Na przykład: zmienia jedną firmę faktoringową na inną. W takiej sytuacji, na gruncie umów między podatnikiem a faktorem dochodzi do zmiany wierzyciela wierzytelności. Sam proces zmiany faktorów trwa przez pewien czas. W tym okresie często dochodzi do sytuacji, gdy dłużnik dokonuje płatności (spłaca wierzytelności) wynikające z faktur na rzecz pierwszego faktora a „właściwym” faktorem jest już inny podmiot. Powoduje, że na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów, pierwszy faktor odpowiadana solidarnie z tytułu takich płatności.
W celu zwolnienia się z odpowiedzialności solidarnej faktorzy z reguły przekazują kwotę netto na rachunek nowego faktora, natomiast kwotę VAT – na rachunek sprzedawcy, żeby dopiero sprzedawca przekazał te środki na rzecz nowego faktora. Takie sytuacje są zbędnym dokładaniem pracy, angażowaniem zasobów oraz pochłanianiem czasu. Co więcej, z punktu widzenia Skarbu Państwa – następuje niepotrzebne wydłużenie przepływu środków VAT.
Wprowadzone zmiany zatem mają pozytywnie wpłynąć na obrót wierzytelnościami. Dotychczasowy podatnik („stary” faktor – z przykładów omawianych wyżej) uwalniałby się od odpowiedzialności przez przekazanie kwot VAT bezpośrednio na rzecz „nowego” faktor a sprzedawca w ogóle nie musiałby być angażowany w ten proces. Takie rozwiązanie powinno pozytywnie wpłynąć na praktykę obrotu gospodarczego.
