Sprzedaż auta wykupionego z leasingu na gruncie VAT

Nasze rozważania zacznijmy od rozróżnienia dwóch możliwych opcji wykupu leasingowanego auta. Pierwsza opcja, w której wykupu dokonujemy do majątku prywatnego osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. Z uwagi na fakt, iż wykupu samochodu dokonujemy do majątku prywatnego, podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej wykup samochodu. Późniejsza sprzedaż tego samochodu nie wywoła żadnych skutków w podatku VAT. Sprzedający nie występuje tu bowiem w roli podatnika VAT, gdyż transakcji dotyczącej przedmiotowego samochodu stanowiącego jego majątek prywatny będzie dokonywał jako osoba prywatna. Druga opcja, w której wykupu dokonujemy do majątku firmowego.  Prawo odliczenia podatku naliczonego przy wykupie pojazdu z leasingu (tj. prawo do odliczenia podatku VAT z faktury wykupu) przysługuje nam na zasadach ogólnych, tj. tylko wówczas, gdy samochód będzie wykorzystywany do czynności opodatkowanych. W przypadku pojazdów osobowych co do zasady podatnicy mają prawo odliczenia jedynie 50% kwoty podatku naliczonego zawartego na fakturze. Prawo do odliczenia 100% VAT od wydatków związanych z samochodami osobowymi przysługuje tylko w odniesieniu do pojazdów wykorzystywanych przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej i wymaga spełnienia dodatkowych formalności i obowiązków. W efekcie na zasadach ogólnych przysługuje nam 50% bądź 100% prawo do odliczenia podatku VAT z faktury wykupu. Przy sprzedaży takiego auta trzeba pamiętać, iż sprzedaż podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT. Sprzedaż opodatkowujemy niezależnie od tego, czy użytkując pojazd w działalności, odliczano 50% VAT, czy 100% VAT od zakupów związanych z tym pojazdem. Sprzedaż samochodu firmowego jest traktowana jako odpłatna dostawa towarów i tym samym podlega opodatkowaniu stawką 23%. Sprzedaż samochodu wykupionego na cele firmowe – prócz konieczności opodatkowania sprzedaży – rodzi natomiast jeszcze jeden skutek podatkowy. Zgodnie bowiem z przepisami istnieje możliwość zwiększenia pierwotnego odliczenia podatku naliczonego z tytułu faktury wykupu (art. 90b ustawy o VAT). Zgodnie z tym przepisem korekta VAT odliczonego przy nabyciu samochodu dotyczy przypadku, gdy: 1) odliczono VAT w pełnej wysokości, w związku z przeznaczeniem samochodu wyłącznie do działalności gospodarczej, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia zmieni się jego przeznaczenie i będzie wykorzystywany również do celów innych niż działalność gospodarcza, 2) odliczono tylko 50% VAT, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia dokonano sprzedaży opodatkowanej tego pojazdu lub przeznaczono ten pojazd do użytku wyłącznie w działalności gospodarczej. Zatem, jeżeli podatnik sprzeda samochód w okresie korekty, to ma prawo zwiększyć kwotę VAT naliczonego w odpowiedniej proporcji do pozostałego okresu korekty. Kwotę zwiększonego odliczenia podatku naliczonego należy wyliczyć proporcjonalnie do pozostałego okres korekty, który wynosi:

• 12 miesięcy, jeśli wartość początkowa samochodu nie przekracza kwoty 15 000 zł,
• 60 miesięcy, jeśli wartość początkowa samochodu przekracza kwoty 15 000 zł.

Początkiem okresu korekty jest wykup pojazdu. Zaś pozostały do końca okres korekty liczy się począwszy od miesiąca, w którym dokonano sprzedaży samochodu. Przykład: W styczniu 2022 r. podatnik wykupił (nabył) z leasingu samochód osobowy za kwotę 50.000 zł netto, VAT 11.500 zł. W związku z tym, że samochód ten wykorzystywany był do celów mieszanych, odliczono 50% kwoty VAT, tj. 5.750 zł. W dniu 1 lipca 2022 r. podatnika dokona sprzedaży samochodu. Rozważmy jakie konsekwencje w podatku VAT rodzi powyższa sprzedaż. Po pierwsze, z uwagi na fakt, iż sprzedaż dotyczy samochody wykorzystywanego w działalności, sprzedaż podlegać będzie opodatkowaniu 23% podatkiem VAT. Po drugie podatnik ma prawo do korekty VAT naliczonego. Okres korekty w tym przypadku wynosi 60 miesięcy, ponieważ wartość samochodu przekracza 15.000 zł. Liczba miesięcy pozostałych do końca okresu korekty wyniesie 54 miesiące. Kwota korekty VAT zwiększająca VAT naliczony wyniesie 5.175 zł (tj. 5.750 zł: 60 m-cy × 54 m-cy) i powinna zwiększyć VAT naliczony w rozliczeniu za lipiec 2023 r.