Sprzedaż walut obcych a zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych
Czy sprzedaż walut obcych należących do kategorii „złota dewizowego” podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? Czy monety wykonane ze złota dewizowego wyłączają możliwość skorzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 9 ust. 1 Ustawy o PCC?
Garść przepisów
Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PCC – podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają czynności umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Natomiast w art. 9 ust. 1 ustawy o PCC, ustawodawca przewidział zwolnienie od PCC w stosunku do sprzedaży walut obcych.
Ale czym właściwie są waluty obce? Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy Prawo dewizowe, walutami obcymi są znaki pieniężne (banknoty i monety) będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym, a także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie; na równi z walutami obcymi traktuje się wymienialne rozrachunkowe jednostki pieniężne stosowane w rozliczeniach międzynarodowych, w szczególności jednostkę rozrachunkową Międzynarodowego Funduszu Walutowego (SDR).
Ponadto, w art. 2 ust. 1 pkt 13 ustawy Prawo dewizowe - złotem dewizowym jest złoto w stanie nieprzerobionym oraz w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej; złotem dewizowym są również przedmioty ze złota zazwyczaj niewytwarzane z tych kruszców.
Wydaje się, że powyższe przepisy nie budzą wątpliwości, w czym zatem problem?
Wątpliwości w kwestii możliwości zastosowania zwolnienia z PCC w stosunku do sprzedaży monet wykonanych ze złota dewizowego, powziął podatnik, który prowadzi działalność kantorową na podstawie przepisów ustawy Prawo dewizowe i w związku z tym został wpisany przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego do rejestru działalności kantorowej. W ramach działalności kantorowej podatnik m.in. skupuje w drodze zawarcia umowy sprzedaży od klientów niebędących podatnikami podatku od towarów i usług (VAT), monety będące poza krajem (Polską) prawnym środkiem płatniczym. Ponadto, monety te wykonane są ze złota dewizowego w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 13 ustawy Prawo dewizowe.
W związku z powyższymi wątpliwościami, podatnik zwrócił się z pytaniem do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. 22 listopada 2022 r. Dyrektor w interpretacji indywidualnej prawa podatkowego nr 0111-KDIB2-3.4014.360.2021.1.MD, uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe i wskazał, że sprzedaż monet wykonanych ze złota dewizowego nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o PCC.
Nie obyło się bez sądu
Spór pomiędzy podatnikiem a Dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej, miał swój finał w sądzie. Naczelny Sąd Administracyjny okazał się jednak względniejszy dla podatnika i 31 stycznia 2025 r. zapadł wyrok o sygn. akt III FSK 154/23, w którym sąd podzielił stanowisko podatnika.
Zdaniem NSA z treści art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy Prawo dewizowe nie wynika żadna wzmianka o tym, że jeżeli znaki pieniężne (monety) będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym, posiadają jednocześnie cechy kwalifikujące je do kategorii "złoto dewizowe" to, wyłącza je to z możliwości uznania za waluty obce.
Ponadto, jak wskazano w uzasadnieniu wyroku „Jeżeli wolą racjonalnego ustawodawcy było wyłączenie z zakresu "walut obcych" tych należących także do kategorii "złota dewizowego", to dałby temu wyraz w treści przepisu. A jeżeli takiego zastrzeżenia nie ma w treści omawianego przepisu, to należy uznać, że wolą ustawodawcy było objęcie wszystkich monet i banknotów będących poza krajem środkami płatniczymi zakresem definicji "waluty obce" bez względu na to, czy te środki płatnicze posiadają jednocześnie status "złota dewizowego".”.
Naczelny Sąd Administracyjny wskazał także, że za odejściem od wykładni językowej art. 9 pkt 1 ustawy PCC oraz art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy Prawo dewizowe, nie przemawiają żadne argumenty o charakterze systemowym, funkcjonalnym ani celowościowym. NSA podkreślił, że skoro ustawodawca nie przewidział w treści tego przepisu żadnych wyłączeń ani ograniczeń, to niezasadne jest zawężanie omawianego przepisu PCC.
Podsumowując…
Sprzedaż walut obcych jest zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych, na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o PCC. Definicja walut obcych obejmuje zarówno banknoty, jak i monety będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym, nawet w przypadku, gdy monety wykonane zostały ze złota dewizowego.
