Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej
W jaki sposób mamy ustalać, czy świadczona przez nas usługa przeznaczona jest dla podatnika zagranicznego, czy też jego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (SMPD) w Polsce? Błąd w tym zakresie, a wiec wystawienie faktury z „NP.” zamiast „23% VAT” może drogo kosztować.
Już od połowy lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, Trybunał Sprawiedliwości głowi się nad tym, jak zdefiniować to stałe miejsce (sprawa Berkholz, 168/84). Raz Trybunał uznaje, że inna spółka może być takim stałym miejscem (DFDS, C-260/95), kolejnym razem, że nie (Dong Yang, C-547/19). Czasami, TSUE uważa, stałe miejsce nie może istnieć bez „własnych” pracowników (Titanium, C-931/19), innym razem, że może (Berlin Chemie, C-333/20).
Jak więc wybrnąć z tego labiryntu?
Rozporządzenie wykonawcze 282/2011 wskazuje, że na użytek art. 44 dyrektywy VAT, „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej” oznacza dowolne miejsce – inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej – które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb.
Widać więc już na pierwszy rzut oka, że definicja ta jest raczej mało precyzyjna. Dostrzegł to chyba sam prawodawca unijny, który w tym samym rozporządzeniu (art. 22 ust. 1) przedstawił swoistą instrukcję, co musimy zrobić, by określić stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W myśl tej regulacji, usługodawca obowiązany jest przeanalizować charakter i zastosowanie świadczonej usługi – no, to przecież już wszystko jasne 😊
Gdyby jednak się okazało, że powyższa analiza nie pozwana na określenie stałego miejsca, to mamy obowiązek przeanalizować, czy:
a) Umowa
b) Zamówienie
c) Numer VAT przyznany przez państwo usługobiorcy i przekazany usługodawcy
- wskazują na stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej jako miejsce odbioru usługi i czy to stałe miejsce jest tożsame z podmiotem płacącym za usługę.
W praktyce, nie spotkałem się jeszcze z przypadkiem, gdy zagraniczny usługodawca sam wskazuje w treści umowy, czy zamówienia, że dana usługa przeznaczona będzie dla jego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce (poza formalnie zarejestrowanymi w Polsce oddziałami zagranicznymi oczywiście).
Czy jest więc jakieś rozwiązanie?
Oczywiście, nie ma prostej odpowiedzi. Dobrą jednak wskazówkę znajdziemy w opinii Rzecznik Generalnej Juliane Kokott w sprawie Dong Yang „75. Jeden z kontrahentów (może zatem w zupełności polegać na pisemnym zapewnieniu drugiego kontrahenta, że ten nie posiada w kraju (w tym wypadku w Polsce) stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o ile brak jest okoliczności wskazujących na coś przeciwnego.”
Jeśli więc, Twój zagraniczny usługobiorca nie ma w Polsce biura czy pracowników, to takie oświadczenie jak Juliane Kokott opisuje powyżej będzie bardzo pomocne przy ograniczeniu ryzyka podatkowego.
