Ulga B+R: Komentarz do istotnych wyroków NSA z roku 2024
Ulga na działalność badawczo-rozwojową cieszy się coraz większym zainteresowaniem, stąd warto przytoczyć w mojej ocenie dwa najistotniejsze wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego jakie zostały wydane w roku 2024.
- Wycinek prac B+R u podwykonawcy a ulga B+R
- Nie każda innowacja to prace B+R
Wycinek prac B+R u podwykonawcy a ulga B+R
W pierwszym wyroku NSA (wyrok z 17.10.2024 r., II FSK 125/22) rozkłada definicję działalności B+R na czynniki pierwsze i wskazuje, iż prace B+R są węższym pojęciem od działalności innowacyjnej.
Wyrok ten, z jednej strony zaznacza, że dla rozliczenia ulgi liczy się faktyczne prowadzenie działalności B+R we własnym zakresie. Sprawa dotyczyła bowiem zakwestionowania ulgi u podmiotu, który pomimo wydzielenia strukturalnego działu B+R samodzielnie nie prowadził żadnych prac, a jedynie nabywał je od podmiotów zewnętrznych i koordynował ich wykonanie. Trudno jednak powiedzieć na czym ów koordynacja polegała i czy rozstrzygnięcie nie byłoby odmienne, gdyby opis działań koordynacyjnych również pozwalał na identyfikacje prac B+R, podobnie jak to ma miejsce względem możliwości rozpoznawania kosztu kwalifikowanego pracowników zarządzających projektami badawczo-rozwojowymi. Tutaj natomiast podatnik wprost wskazał, że nie podejmuje prac B+R ale nie może wykluczyć aby prace B+R podjąć własnymi siłami w przyszłości.
Z drugiej strony – co w mojej ocenie ważniejsze – wyrok ten potwierdza, że prowadząc działalność badawczo-rozwojową można korzystać z innych wyspecjalizowanych podmiotów, od których nabędzie się określone wyniki prac i wówczas to właśnie te podmioty prowadzić będą prace B+R pozwalające na rozliczenie ulgi w określonym zakresie.
Mamy więc kolejną cegiełkę wskazującą na okoliczność braku przesłanki pełnej „bezpośredniości” prac B+R i możliwości podejmowania różnych etapów prac, które przenikają się wzajemnie i są realizowane przez różne wyspecjalizowane podmioty.
Na tym tle sprawa jest niezwykle istotna dla współwykonawców i podwykonawców prac B+R (np. testów lub analiz), którym niejednokrotnie organy odmawiają prawa do ulgi mówiąc o prowadzeniu wycinku działalności badawczo-rozwojowej.
Na szczęście coraz częściej problematykę tą zauważają sądy administracyjne (tak np. w sporach branży farmaceutycznej, por. wyrok NSA wyrok z dnia 17 maja 2022 r., II FSK 321/22).
Nie każda innowacja to prace B+R
Jako drugi wyrok zasługujący na wyróżnienie wskazałbym nieco wcześniejszy (wyrok z 20.08.2024 r., II FSK 595/24).Podobnie jak wcześniej omawiane rozstrzygnięcie, ww. wyrok również ma podwójne dno. To na co większość branży zwraca uwagę to, okoliczność, iż NSA wskazał, że ulga B+R stanowi pomoc publiczną w rozumieniu art. 107 i 108 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Warto jednak wskazać, że odwołanie tego rodzaju nie musi podważać dotychczasowego stanowiska Ministerstwa Finansów i daleki byłbym od wywrócenia dotychczasowej praktyki do góry nogami w związku z koniecznością limitowania odliczeń (w podstawowej formie ulgi poza zwrotem gotówkowym, czy rozliczeniem CBR).
NSA posilił się bowiem ww. Traktatem i podręcznikiem Frascatii na potrzeby wzmocnienia swojej argumentacji dotyczącej rozumienia działalności badawczo-rozwojowej jako pojęcia węższego od działalności innowacyjnej. I właśnie na to warto zwrócić uwagę, bo jest to orzeczenie, które rozkłada definicję działalności B+R na czynniki pierwsze, kładąc nacisk m.in. na nieprzewidywalność i niepewność projektu.
W efekcie, warto wskazać, że sprawa dotyczyła podmiotu produkcyjnego, który przyjmował zlecenie wykonania określonego narzędzia, posiłkując się dostarczanymi od klienta rysunkami 3D oraz dokumentacją techniczną, a także uwzględniając jego zalecenia i modyfikacje. W konsekwencji, NSA doszedł do wniosku, że producent ten nie działał w granicach niepewności i jakkolwiek jego prace mogły być oceniane jako innowacyjne to nie można im przypisać charakteru prac B+R.
Jest wiec to niezwykle ważny wyrok dla producentów kontraktowych i branży przemysłowej wykonującej detale na zamówienie. Podmioty działające na tym rynku powinny ponownie przyjrzeć się swoim pracom uwzględniając ryzyka płynące z omawianego orzeczenia.
Omawiane zagadnienia miałem przyjemność komentować również na łamach Dziennika Gazety Prawnej w publikacji pt.: „Ulga badawczo rozwojowa 2024 r. 6 kluczowych tez sądu kasacyjnego” [link: https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/9695496,ulga-badawczo-rozwojowa-2024-r-6-kluczowych-tez-sadu-kasacyjnego.html]
Jeśli interesuje Cię temat ulg podatkowych odwiedź naszą stronę o ulgach podatkowych.
