Wykładowca akademicki nie skorzysta ze zwolnienia z VAT

Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 20 maja 2024 roku sygn. PT1.8101.1.2024 (dalej: „Interpretacja”) wskazał, że wykładowca akademicki będący podatnikiem VAT, współpracujący z uczelnią na podstawie umowy nie skorzysta ze zwolnienia z VAT.

Spis treści

1. Interpretacja ogólna – działalność wykładowcy – możliwość zastosowania zwolnienia z VAT
2. Współpraca wykładowców z uczelniami
3. Wykładowca nieprowadzący samodzielnie działalności gospodarczej i wykładowca działający jako podatnik VAT
4. Stanowisko Ministerstwa – brak możliwości zastosowania zwolnienia z VAT w stosunku do wykładowców

Interpretacja ogólna – działalność wykładowcy – możliwość zastosowania zwolnienia z VAT

Interpretacja porusza temat możliwości zastosowania zwolnień z art. 43 ust. 1 pkt 26, 27 i 29 lit.c ustawy o VAT oraz w § 3 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (dalej: „Rozporządzenie”) w odniesieniu do osoby fizycznej zawierającą jako wykładowca umowę z uczelnią.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o VAT, zwalnia się z VAT usługi świadczone przez:

1. a) jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, w zakresie kształcenia i wychowania,
2. b) uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze,
   w zakresie kształcenia

- oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 27 ustawy o VAT, zwalnia się z VAT usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym, świadczone przez nauczycieli.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o VAT, zwalnia się z VAT usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26:

1. a) prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach, lub
2. b) świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe - wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub
3. c) finansowane w całości ze środków publicznych

- oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Stosownie natomiast do par. 3 ust. 1 pkt 13 Rozporządzenia, zwalnia się z VAT usługi w zakresie kształcenia, inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Współpraca wykładowców z uczelniami

W Interpretacji wskazano, że w ramach realizacji świadczeń związanych z kształceniem (każdego rodzaju) uczelnie współpracują z osobami, które posiadają wiedzę z danej dziedziny i które przekazują tę wiedzę odpowiednio studentom, słuchaczom, uczestnikom szkół doktorskich, kursantom, uczestnikom szkoleń, warsztatów, seminariów itd. Współpraca taka może odbywać się m. in. na podstawie umowy, w ramach której uczelnia zleca osobie przekazującej wiedzę z konkretnej dziedziny (wykładowca) przeprowadzenie zajęć dydaktycznych. W ramach tej umowy wykładowca opracowuje program dydaktyczny, przygotowuje materiały związane z kształceniem (wykładem, cyklem wykładów, kursem, szkoleniem) i przeprowadza czynności polegające na kształceniu (wykłady, kursy, szkolenia). Zakres usług i okres ich świadczenia, jak również wynagrodzenie za ich wykonanie, wynikają z zawartej pomiędzy wykładowcą i uczelnią umowy. Bezpośrednimi beneficjentami usług świadczonych przez wykładowców są studenci, słuchacze, kursanci (czyli osoby, które łączy stosunek prawny z uczelnią, a nie z wykładowcą).

Wykładowca nieprowadzący samodzielnie działalności gospodarczej i wykładowca działający jako podatnik VAT

Minister Finansów przypomniał, że nie będzie działać jako podatnik VAT wykładowca wykonujący czynności na podstawie umowy zlecenia czy umowy o dzieło jeżeli będzie związany ze zlecającym więzami tworzącymi stosunek prawny co do warunków:

• wykonywania tych czynności,
• wynagrodzenia oraz
• odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

W tym przypadku, na gruncie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, uznaje się, że przyjmujący zlecenie nie prowadzi samodzielnej działalności gospodarczej (a więc nie działa jako podatnik VAT).

Jeśli jednak wyłączenie z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT nie znajdzie zastosowania, wykładowca świadczący usługi na podstawie umowy zawartej z uczelnią będzie działać jako podatnik VAT.

Stanowisko Ministerstwa – brak możliwości zastosowania zwolnienia z VAT w stosunku do wykładowców

W odniesieniu do takich podmiotów Minister Finansów wskazał, że nie znajdzie zastosowanie zwolnienie z VAT,  o którym mowa w:

• art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o VAT – ponieważ wykładowca zawierający umowę z uczelnią nie jest podmiotem wskazanym w tym przepisie (jednostką objętą systemem oświaty, uczelnią, jednostką naukową Polskiej Akademii Nauk czy instytutem badawczym). Z powodu braku spełnienia warunku podmiotowego, usługi świadczone przez wykładowcę nie mogą także zostać zwolnione jako ściśle związane z usługami, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o VAT. Stosownie bowiem do art. 43 ust. 17a ustawy o VAT zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe;

• par. 3 ust. 1 pkt 13 Rozporządzenia – z tego samego powodu co powyżej (brak spełnienia warunku podmiotowego);

• art. 43 ust. 1 pkt 27 ustawy o VAT – gdyż wykładowcy współpracujący na podstawie umowy
  z uczelnią nie mogą zostać uznani za prywatnych nauczycieli;
• art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o VAT – przepis ten nie znajduje zastosowania w odniesieniu do usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego świadczonych przez uczelnie, a więc również do takich usług świadczonych przez wykładowców na rzecz uczelni.

Mając na uwadze powyższe stanowisko MF, wykładowcy będącymi podatnikami VAT świadcząc usługę na podstawie umowy z uczelnią, będą zobligowani doliczyć VAT do swojego wynagrodzenia (chyba że skorzystają ze zwolnienia podmiotowego z VAT – w przypadku nieprzekroczenia kwoty obrotu 200 000 zł netto rocznie).