Zastosowałeś wyższą stawkę VAT na podstawie błędnego rozstrzygnięcia fiskusa? Jest szansa na odzyskanie nadpłaconego podatku! – opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 16 listopada 2023 r., sygn. C-606/22
- Wysłane przez Maciej Krawiel
- Kategorie VAT
- Data 21 listopad 2023
Zastosowanie właściwej stawki VAT często budzi wątpliwości wśród przedsiębiorców z różnych gałęzi gospodarki. Przekonali się o tym m.in. podatnicy z branży sportowej, którzy kierując się wytycznymi organów podatkowych przez wiele lat stosowali podstawową stawkę VAT w wysokości 23%. Dopiero po dłuższym czasie resort finansów w interpretacji ogólnej doszedł do wniosku, że właściwą powinna być jednak stawka 8%.
Podatnicy, którzy dokonując sprzedaży na rzecz konsumentów (co do zasady dokumentowanej obowiązkowo paragonem fiskalnym z wykorzystaniem kasy rejestrującej) błędnie zastosowali zawyżoną stawkę VAT, np. po otrzymaniu decyzji wymiarowej, usiłowali uzyskać zwroty nadpłaconych kwot. Fiskus jednak konsekwentnie odmawiał ich dokonania, stwierdzając, że kwota podatku, również w wyższej, niż należna wysokości, w sensie ekonomicznym obciążyła konsumenta, nie zaś sprzedawcę – podatnika. Zdaniem organów, w sytuacji, gdy na bazie wydanego przez sprzedawcę paragonu nie ma możliwości identyfikacji klienta, który „przepłacił”, zwrot VAT odprowadzonego do budżetu Państwa w zawyżonej wysokości stanowiłby w istocie dla otrzymującego go przedsiębiorcy bezpodstawne wzbogacenie.
Jako iż kwestia ta budziła duże kontrowersje w praktyce, w jednej ze spornych spraw Naczelny Sąd Administracyjny, postanowieniem z dnia 23 czerwca 2022 r. w sprawie o sygn. akt I FSK 1225/18, zdecydował się zwrócić o jej rozstrzygnięcie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Stanowisko unijnego sądu nie jest jeszcze znane, ale opublikowana została już opinia rzecznika generalnego TSUE Juliane Kokott (treść rozstrzygnięć Trybunału jest przeważnie zgodna z opiniami rzecznika, które stanowią swoisty „zwiastun” spodziewanych orzeczeń). Stwierdzono w niej, iż przedsiębiorcy, którzy zapłacili VAT w zawyżonej wysokości (na skutek zastosowania niewłaściwej stawki VAT) powinni mieć prawo do korekty rozliczeń, a w ich następstwie, do zwrotu nadpłaty podatku.
Otrzymanie należnego podatku VAT w prawidłowej wysokości nie generuje bowiem uszczuplenia dla państwa. W konsekwencji, niesprawiedliwą byłaby odmowa zwrotu należności, którą podatnik uiścił na skutek niezasadnego żądania przez fiskusa podatku w błędnej (zawyżonej) wysokości. Rzecznik generalny zwróciła uwagę, że w omawianym przypadku powinna znaleźć zastosowanie zasada „nikt nie może powoływać się na własne bezprawne zachowanie”.
Prawu do korekty VAT należnego nie sprzeciwia się również w ocenie Kokott przepis Dyrektywy VAT stanowiący, iż ten, kto wystawił fakturę i wykazał VAT, zobowiązany jest do zapłacenia kwoty podatku wynikającej z tej faktury. Zdaniem rzecznika generalnego nie ma on zastosowania w przypadku sprzedaży na rzecz konsumenta, ponieważ ten nie korzysta przecież z prawa do odliczenia podatku naliczonego. Również z tego powodu dokonanie korekty podatku należnego przez podatnika nie zagraża uszczupleniem budżetowi Państwa.
Podatnicy powinni teraz trzymać zatem kciuki, by spodziewane rozstrzygnięcie Trybunału było zgodne z opinią Rzecznika, co pozwoli ubiegać się o zwroty niezasadnie zawyżonych i wpłaconych do budżetu kwot VAT.
Maciej Krawiel
Maciej jest radcą prawnym i ekspertem z zakresu podatków: CIT oraz VAT. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Odbył również podyplomowe studia z zakresu rachunkowości i finansów na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie oraz uzyskał uprawnienia doradcy podatkowego. Doświadczenie zawodowe zdobywał m.in. w organach podatkowych, jak również międzynarodowych firmach doradztwa podatkowego oraz polskich kancelariach prawnych. Specjalizuje się w bieżącym, kompleksowym doradztwie w zakresie podatków dochodowych oraz VAT. Uczestniczy w złożonych projektach z zakresu doradztwa podatkowego – w tym doradztwa transakcyjnego i restrukturyzacyjnego. Reprezentuje podatników w sporach podatkowych z organami administracji skarbowej oraz przed sądami administracyjnymi. Biegle włada i pracuje również w języku angielskim, w stopniu zaawansowanym posługuje się także językiem niemieckim.