Czy wkrótce doczekamy się objaśnień w sprawie WHT?
Ministerstwo Finansów coraz częściej akcentuje, że prace nad długo oczekiwanymi objaśnieniami dotyczącymi podatku u źródła (WHT) są już w swojej finalnej fazie. Ich publikacja ma nastąpić w najbliższym czasie (możliwe, że jeszcze przed wakacjami), a dokument ten ma znacząco wpłynąć na codzienną praktykę zarówno płatników, jak i odbiorców płatności objętych WHT. Zgodnie bowiem z przepisami Ordynacji podatkowej, zastosowanie się do opublikowanych objaśnień podatkowych zapewnia podatnikom i płatnikom ochronę. Z tego względu oczekiwane objaśnienia mają kluczowe znaczenie dla praktyki biznesowej wielu podmiotów, zwłaszcza spółek działających w strukturach międzynarodowych.
Prace mają przebiegać w ścisłej współpracy z przedstawicielami środowisk biznesowych. Od maja 2024 roku prowadzone są konsultacje z udziałem ekspertów i organizacji branżowych. Najnowsza wersja projektu, zdaniem osób uczestniczących w procesie tworzenia objaśnień, jest najbardziej zaawansowanym i konstruktywnym dokumentem spośród dotychczasowych wersji. Pierwsze podejście do objaśnień miało miejsce już w 2019 roku, a w 2023 r. zaprezentowano kolejną wersję projektu, koncentrującą się m.in. na wymogu posiadania statusu beneficjenta rzeczywistego. Żaden z dotychczasowych projektów nie uzyskał jednak oficjalnego, wiążącego charakteru.
Objaśnienia mają koncentrować się na zagadnieniach, które od lat budzą wątpliwości praktyczne, takich jak:
- definicja rzeczywistego właściciela (beneficial owner),
- możliwość zastosowania koncepcji look-through approach,
- kwestia dzielonego substratu majątkowo-osobowego w grupach kapitałowych,
- różnicowanie wymagań odnośnie substancji biznesowej między spółkami operacyjnymi a finansowymi.
Jednym z zagospodarowanych zagadnień ma być warunek prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej przez spółki o profilu finansowym. Mogłyby one spełniać ten warunek przy niższym poziomie „substancji biznesowej” niż klasyczne spółki operacyjne, co byłoby ogromnym wsparciem dla wielu holdingów.
Pożądane jest także doprecyzowanie zasad stosowania koncepcji look-through approach, zgodnie z którą preferencje podatkowe można (w określonych warunkach) stosować wobec podmiotu będącego rzeczywistym odbiorcą dochodu, a niekoniecznie jego formalnym beneficjentem. Jest to szczególnie ważne w świetle praktyki organów podatkowych oraz sądów, które coraz częściej odwołują się do zasad wypracowanych w międzynarodowym prawie podatkowym.
Objaśnienia mają również uwzględniać postulaty strony społecznej, które obejmowały m.in. dodanie tzw. „bezpiecznych przystani” – przykładów pozytywnych, które mogłyby stanowić granicę dla zbyt szerokiej interpretacji przepisów przez organy podatkowe oraz wyłączenie warunku posiadania przez odbiorcę dywidendy statusu rzeczywistego właściciela w kontekście stosowania zwolnienia z art. 22 ust. 4 ustawy o CIT.
Poważne wątpliwości wzbudza również obecna konstrukcja wymogu dochowania należytej staranności, zwłaszcza w kontekście płatności dokonywanych na rzecz podmiotów powiązanych. Obowiązki nakładane na płatników są często oceniane jako zbyt rygorystyczne i niedostosowane do realiów biznesowych. Jak dotąd, kwestia ta nie była przedmiotem ustrukturyzowanych konsultacji. Zgodnie z zapowiedziami, ma jednak zostać poddana dalszej analizie po publikacji objaśnień.
Zbliżająca się publikacja objaśnień podatkowych w zakresie WHT może oznaczać nowy etap w stosowaniu przepisów o podatku u źródła. Choć część kontrowersji nadal pozostaje nierozstrzygnięta, sam proces konsultacyjny i konstruktywny charakter współpracy pomiędzy Ministerstwem Finansów a stroną społeczną zasługują na pozytywną ocenę.
