Czynniki wpływające na wytypowanie podmiotów do kontroli – jak typują organy podatkowe

W ostatnim czasie obserwujemy wzmożoną aktywność organów podatkowych w zakresie cen transferowych, co przekłada się na systematyczny wzrost liczby kontroli w tym obszarze.

Zwiększone zainteresowanie cenami transferowymi wynika z rosnącej świadomości organów skarbowych o potencjalnych zagrożeniach związanych z manipulacjami w tym obszarze. Transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi mogą być wykorzystywane do sztucznego zaniżania dochodów do opodatkowania, co prowadzi do uszczuplenia wpływów budżetowych.

W niniejszej publikacji omówimy jakimi narzędziami dysponują organy podatkowe oraz co wpływa na wytypowanie podmiotów do kontroli.

Spis treści

1. Narzędzia umożliwiające organom podatkowym typowanie do kontroli

2. Czynniki wpływające na wytypowanie do kontroli

3. Podsumowanie

Narzędzia umożliwiające organom podatkowym typowanie do kontroli

Od początku 2019 roku, na mocy przepisów ustaw o CIT oraz PIT, podmioty powiązane zobowiązane są do raportowania informacji o cenach transferowych za pomocą formularzy TPR, w których  ujawniane są kluczowe dane oraz wyniki osiągane na realizacji transakcji z podmiotami powiązanymi.

Minęło już kilka lat od wejścia w życie tych przepisów, a administracja skarbowa zgromadziła bogaty zbiór danych o stosowanych przez podatników cenach transferowych, co sprawia, że organy podatkowe chętnie korzystają z tych danych do identyfikowania potencjalnych podmiotów do kontroli.

Dzięki narzędziom takim jak formularze TPR, fiskus dysponuje szerokimi możliwościami analizy cen transferowych. Pozwala to na dokładniejsze typowanie podatników do kontroli i skuteczniejsze zwalczanie nieprawidłowości w rozliczaniu podatku dochodowego.

Również raportowanie MDR, czy informacja CBC (Country-by-Country) mogą stanowić istotne narzędzia dla organów podatkowych.

Czynniki wpływające na wytypowanie do kontroli

Organy podatkowe biorą pod uwagę  szereg czynników typując podmioty do kontroli w zakresie cen transferowych.

• Rynkowość transakcji

Najczęściej do wytypowania podmiotu do kontroli przez organy podatkowe dochodzi w sytuacji, gdy cena zrealizowana w transakcji z podmiotem powiązanym zawiera się poza przedziałem rynkowym  wyników analizy.

Celem przeprowadzenia analizy porównawczej jest wyznaczenie przedziału rynkowego, który zasadniczo powinien być przedziałem międzykwartylowym, zgodnie z projektem dyrektywy przedstawionej przez Komisję Europejską.

A więc podmioty realizujące transakcje, w których cena nie zawiera się w przedziale międzykwartylowym, a tym bardziej w przedziale pełnym, z dużym prawdopodobieństwem zostaną wytypowane do kontroli.

• Poziom dochodowości oraz straty podatkowe

Kolejnym aspektem jest poziom dochodowości oraz osiągany wynik podatkowy. Podmioty o niskiej rentowności lub generujące straty mogą wzbudzić zainteresowanie organów podatkowych, zwłaszcza jeśli straty podatkowe wykazywane są w więcej niż jednym roku.

• Rodzaje realizowanych transakcji

Równie istotnym czynnikiem powodującym wytypowanie do kontroli są rodzaje realizowanych transakcji. Organy podatkowe zwracają szczególną uwagę na transakcje z wysokim ryzykiem nadużyć, m.in. transakcje niematerialne, usługi dotyczące wartości niematerialnych i prawnych czy transakcje finansowe, w szczególności jeśli transakcje te realizowane są z podmiotami powiązanymi w krajach bądź na terytoriach oferujących preferencyjne opodatkowanie tego typu transakcji. Zakres ten został szerzej omówiony w publikacji Transakcje najczęściej kontrolowane przez organy podatkowe – na co zwrócić uwagę.

• Korekty cen transferowych

Podmioty powinny również zwrócić uwagę na dokonywanie istotnych korekt cen transferowych po zakończeniu roku podatkowego, z uwagi na to, iż to także może zwiększyć ryzyko wytypowania do kontroli. Organy podatkowe mogą postrzegać takie korekty jako próbę sztucznego obniżania dochodów w celu zmniejszenia zobowiązań podatkowych. Szczególnie dotyczy to sytuacji, gdy korekty prowadzą do przeniesienia zysków z kraju do podmiotów powiązanych w krajach o niższych stawkach podatkowych.

• Restrukturyzacje, zmiany modeli funkcjonalnych

Restrukturyzacje i zmiany modeli funkcjonalnych mogą prowadzić do przesunięcia praw do aktywów, generowania przychodów lub ponoszenia kosztów pomiędzy podmiotami powiązanymi. Te zmiany mogą potencjalnie zwiększać ryzyko unikania opodatkowania poprzez sztuczne obniżanie dochodów. W związku z tym organy podatkowe zwracają szczególną uwagę na takie transakcje, aby upewnić się, że ceny transferowe stosowane w tych transakcjach odzwierciedlają rzeczywiste warunki rynkowe.

• Wysokie koszty finansowania

Wysokie koszty finansowania mogą zwiększać ryzyko wytypowania podmiotu do kontroli z zakresu cen transferowych z uwagi na to, że szczególnie w przypadku pożyczek zaciągniętych u podmiotów powiązanych, mogą one służyć do sztucznego obniżania dochodu w celu zmniejszenia zobowiązań podatkowych. Dzieje się tak, ponieważ odsetki od takich pożyczek mogą być odliczane od dochodu podlegającego opodatkowaniu, co prowadzi do niższej kwoty podatku do zapłaty.

Podsumowanie

Organy podatkowe stosują szereg kryteriów, na podstawie których typują podmioty do kontroli
z zakresu cen transferowych. Celem jest identyfikacja firm, które potencjalnie stosują ceny transferowe niezgodne z zasadą ceny rynkowej, w celu unikania opodatkowania.

Do głównych czynników wpływających na wytypowanie podmiotu do kontroli należy zaliczyć m.in. poziom dochodowości, wykazywane straty podatkowe, istotne korekty cen transferowych, restrukturyzacje oraz wysokie koszty usług niematerialnych. Oprócz wymienionych czynników, organy podatkowe mogą również brać pod uwagę inne sygnały ostrzegawcze, takie jak nietypowe wzorce przepływów handlowych lub nietypowe struktury umów.

Ważne jest, aby podmioty świadomie podchodziły do zarządzania cenami transferowymi i regularnie analizowały potencjalne ryzyka podatkowe.