Kiedy rabat stanowi przychód? – Kluczowe aspekty podatkowe udzielania rabatów konsumentom.
W polskim prawie podatkowym pojęcie „rabat” nie zostało formalnie zdefiniowane. Według słownikowego znaczenia rabat oznacza zniżkę lub ustępstwo procentowe od ustalonych cen towaru. W praktyce przyjmuje się, że udzielany rabat – czyli zakup towaru lub usługi po cenie niższej od standardowej – nie powoduje powstania przychodu podatkowego po stronie odbiorcy rabatu. Jednakże kwestia ta może ulegać zmianom w zależności od tego, kto jest beneficjentem rabatu oraz w jakim kontekście jest on udzielany.
Podstawy prawne
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody uznaje się wszelkie otrzymane pieniądze, wartości pieniężne świadczeń w naturze oraz ich ekwiwalenty. Natomiast art. 11 ust. 2a określa zasady ustalania wartości pieniężnej nieodpłatnych świadczeń – m.in. przy usługach, zakupie lub udostępnianiu lokalu. W przypadku świadczeń częściowo odpłatnych, art. 11 ust. 2b stanowi, że przychodem jest różnica między wartością świadczenia a odpłatnością ponoszoną przez podatnika
Kiedy rabat nie stanowi przychodu
W praktyce uznano, że rabat konsumentowi, czy szerokiemu gronu odbiorców nie generuje przychodu. Nie ma wątpliwości, że każdy rabat (jako zniżka ceny) uzyskany w związku z realizacja kuponu rabatowego stanowi określoną korzyść dla nabywcy towaru objętego kuponem rabatowym. Jednakże przyjęcie stanowiska, że stanowi on przychód w postaci wartości pieniężnej oznaczałoby, iż każdy konsument nabywający towar po obniżonej cenie w stosunku do pierwotnej ceny towaru, każdorazowo powinien wykazywać przychód podlegający opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych w części odpowiadającej różnicy pomiędzy ceną pierwotną, a rzeczywistą ceną zapłaconą za dany towar. Skoro cena towarów ulega zmniejszeniu, nabywca za tę samą kwotę nabywa większą ilość towaru. W rezultacie zapłacona kwota, dla nabywcy stanowi rzeczywistą cenę zakupu wszystkich towarów (w tym także tych wydanych jako rabat), a udzielony rabat nie stanowi dla konsumenta przychodu.
Takie stanowisko zostało potwierdzone m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 31.08.2021 r. (nr 0112-KDIL2-1.4011.583.2021.1.MKA), gdzie wskazano, że w przypadku akcji promocyjnych udzielających kuponów rabatowych, nie powstaje przychód podatkowy po stronie użytkownika – a tym samym nie spoczywa obowiązek pobierania zaliczki na podatek dochodowy oraz nie uwzględnia się tej wartości w imiennej informacji PIT-11.
Podobnie, interpretacja podatkowa z dnia 30.09.2024 r. (nr 0114-KDIP3-1.4011.590.2024.4.MG) stwierdziła, że gdy rabaty są udzielane szerokiemu gronu odbiorców, np. zarówno pracownikom, jak i klientom czy kontrahentom, nie powstaje przychód podatkowy w rozumieniu ustawy o PIT.
Kiedy rabat stanowi przychód
Kluczową kwestią jest zakres uprawnionych do korzystania z rabatu. Gdy rabaty są udzielane wyłącznie pracownikom, z którymi łączy spółkę stosunek pracy, mogą one zostać potraktowane jako przychód ze stosunku pracy, jako benefit dla pracowników. Oznacza to, że pracownik, otrzymując rabat, zyskuje realną korzyść majątkową – odpowiadającą różnicy między ceną regularną a obniżoną – co podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Podstawą opodatkowania przychodów jest zasada, że każde nieodpłatne świadczenie, jeżeli przynosi podatnikowi korzyść majątkową, powinno być traktowane jako przychód. Jednak przy udzielaniu rabatów, które obniżają cenę nabycia, uznaje się, że nie następuje osiągnięcie dodatkowej korzyści majątkowej – klient kupuje towar po obniżonej cenie, a ta różnica nie generuje przychodu, jeśli rabat jest szeroko dostępny.
Z kolei, jeśli rabaty są wyłącznie dla pracowników, gdzie skorzystanie z nich nie jest dostępne dla innych, może dojść do sytuacji, w której taki rabat zostaje uznany za przychód ze stosunku pracy. Wówczas pracodawca musi naliczyć podatek dochodowy.
Podsumowanie
Podsumowując, rabat udzielany w ramach działań promocyjnych zazwyczaj nie stanowi przychodu podatkowego, jeśli jest udzielany szerokiemu gronu odbiorców. Natomiast rabaty dedykowane wyłącznie pracownikom mogą zostać uznane za przychód ze stosunku pracy, co pociąga za sobą obowiązki podatkowe. Kluczowe jest, aby przy ustalaniu skutków podatkowych rabatów uwzględnić, czy korzyść ta jest dostępna tylko dla określonej grupy osób, oraz czy została ustalona według cen stosowanych wobec innych odbiorców.
