Nie każdy może być świadkiem w postępowaniu podatkowym
- Wysłane przez Monika Wnęk
- Kategorie Kontrole i postępowania
- Data 4 kwiecień
Zeznanie świadka jako dowód w sprawie
Dowodem w postępowaniu podatkowym mogą być zeznania świadków. Świadkiem może być w zasadzie każdy, kto jest zdolny do komunikowania swoich spostrzeżeń, a ze względu na posiadaną wiedzę może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy czy ustalenia określonych faktów.
Art. 188 Ordynacji podatkowej stanowi, że żądanie przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu są okoliczności mające znaczenie dla sprawy, chyba że okoliczności te są stwierdzone wystarczająco innym dowodem. Organ podatkowy analizuje więc, czy: okoliczność przedstawiona we wniosku dowodowym ma znaczenie dla rozstrzygnięcia, przeprowadzenie dowodu jest możliwe, przyczyni się to do wyjaśnienia sprawy.
Prawo odmowy składania zeznań
Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej nikt - z wyjątkiem członków rodziny podatnika - nie ma prawa odmówić złożenia zeznań. Prawo odmowy złożenia zeznań przysługuje jedynie najbliższym strony postępowania podatkowego: małżonkowi, wstępnym, zstępnym, rodzeństwu, powinowatym pierwszego stopnia, a także osobom pozostającym ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Uprawnienie to trwa także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli
Taki przywilej nie przysługuje, gdy postępowanie podatkowe prowadzone jest wobec osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, a na świadka został wezwany członek rodziny osoby kierującej tym podmiotem, np. żona prezesa spółki z o.o. Przymiot strony ma bowiem w takim przypadku osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, a nie jej zarządcy (por. wyrok NSA z dnia 14 stycznia 2016 r., sygn. akt II FSK 3104/13).
Kto nie może być świadkiem
Świadkami nie mogą być osoby niezdolne do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń, osoby obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych na okoliczności objęte tajemnicą oraz duchowni prawnie uznanych wyznań - co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi. Powyższe oznacza, że organ podatkowy każdorazowo powinien zweryfikować czy nie zachodzi przesłanka wykluczająca daną osobę z kręgu świadków.
Obowiązki proceduralne
Organ podatkowy, przed odebraniem zeznania, musi pouczyć świadka o prawie odmowy odpowiedzi na pytania, a także o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
Organ podatkowy ma obowiązek zawiadomić podatnika z co najmniej 7-dniowym wyprzedzeniem o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu w przypadku postępowania podatkowego. W toku kontroli podatkowej termin ten wynosi już tylko 3 dni. Nie musi wskazywać w zawiadomieniu konkretnych okoliczności będących powodem wezwania świadka (por. wyrok NSA z dnia 9 maja 2017 r., sygn. akt I FSK 1550/15). Organ podatkowy nie może pozbawić podatnika udziału w przesłuchaniu, uznając jego obecność za zbędną, niezależnie od wagi i treści przeprowadzanego dowodu.
Podatnik może być obecny przy przesłuchaniu, zadawać świadkom pytania i składać wyjaśnienia. Jest to jego prawo i rekomendowane jest, aby z niego korzystał. Przyjmowanie aktywnej postawy jest zalecenia, gdyż w pewien sposób może kształtować przebieg przesłuchania.
Monika Wnęk
Monika jest doradcą podatkowym. Ukończyła finanse i rachunkowość na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie. Ukończyła również studia podyplomowe z zakresu prawa podatkowego na Uniwersytecie Warszawskim oraz na SGH w Warszawie. Posiada wieloletnie doświadczenie zawodowe, które zdobywała w organach administracji skarbowej. Zajmowała się prowadzeniem postępowań podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług. W ramach Kancelarii LTCA uczestniczy w projektach obejmujących bieżące doradztwo podatkowe.