Nowelizacja PON2025 – widmo opodatkowania urządzeń technicznych

W momencie publikacji tego wpisu jesteśmy po:

• publikacji projektu 1.0,
• pierwszych konsultacjach publicznych,
• publikacji projektu 2.0 szerzej: tu.
• drugich konsultacjach publicznych,
• publikacji tabeli uwag MF po drugim spotkaniu z biznesem i organami podatkowymi szerzej: tu

Coraz mniej się zmienia, więc sygnalizowane do tej pory problemy, coraz bardziej stają się faktem. Widmo opodatkowania urządzeń technicznych – o tym dziś.

Spis treści

Wzniesienie budowli w wyniku robót budowlanych

Opodatkowanie urządzeń budowlanych

Opodatkowanie wolno stojących urządzeń technicznych

Wzniesienie budowli w wyniku robót budowlanych

Projekt 2.0 przewiduje, że budynek i budowla będą mogły podlegać opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy zostaną wzniesione w trakcie robót budowlanych. Proponuje się przy tym wprowadzenie definicji, zgodnie z którą przez roboty budowlane należy rozumieć te, o których mowa w Prawie budowlanych – z wyłączaniem rozbiórki. 

Otwieramy zatem kolejna ustawę, która w art. 3 pkt 7 przewiduje, że przez roboty budowlane należy rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.

Montaż. Problem polega na tym, że Prawo budowlane definiuje odrębnie budowę (art. 3 pkt 6), przebudowę (art. 3 pkt 7a) i remont (art. 3 pkt 8), a w zakresie montażu milczy. Chcąc szukać pomocy w orzecznictwie napotykamy kolejne problemy, bo wyroki nie są w tym zakresie jednolite. Tytułem przykładu i zarysowania ryzyka – zgodnie z wyrokiem WSA w  Rzeszowie z dnia 11 marca 2021 r., sygn. II SA/Rz 847/20: ,,Roboty, które polegają na ustawieniu obiektu na podłożu bez wykonywania prac połączeniowych mieszczą się zaś w pojęciu montażu, użytego w art. 3 pkt 7 P.b. Montaż w rozumieniu ww. art. 3 pkt 7 P.b. stanowi bowiem wykonywanie takich działań, w wyniku których następuje realizacja instalacji wolnostojących. Jeżeli więc w wyniku działań jakiegoś podmiotu na nieruchomości powstaje wolnostojący obiekt - np. paczkomat - to te działania stanowią montaż, stanowiący jedną z postaci robót budowlanych.”. Skracając: postawienie paczkomatu na podłożu jest montażem.

Rysując ryzyko wyraźniej: za co może zostać uznane posadowienie zbiornika technologicznego? Albo właściwie każdego innego, który nie powstaje w procesie budowlanym. Skoro paczkomaty też są montowane w rozumieniu art. 3 pkt 7 PB…

Do tej pory w orzecznictwie wskazywano, że takie powinny pozostawać poza zakresem podatku od nieruchomości (np. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 17 października 2023 r., sygn. I SA/Gd 550/23, wyrok WSA w Łodzi z dnia 6 kwietnia 2023 r., sygn. I SA/Łd 155/23). Co ważne, NSA w przykładowym wyroku z dnia 18 marca 2021 r., sygn. III FSK 2650/21, gdy podkreślał, że ,,(…) obiektem budowlanym nie mogą być urządzenia wykonane w zakładach wytwórczych i zamontowane na miejscu przeznaczenia (…)”, bazował na definicji budowy, która jest węższa i nie obejmuje swym zakresem montażu.

Jeśli faktycznie po nowelizacji będziemy korzystać z definicji robót budowlanych, to może to oznaczać nie tylko rozszerzenie opodatkowania, ale i uzależnienie podatku od nieruchomości od uznania administracyjnego.

Opodatkowanie urządzeń budowlanych

Zgodnie z aktualną propozycją definicji budowli (projekt 2.0), budowlą ma być m.in. urządzenie budowlane – przyłącze oraz urządzenie instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków oraz inne urządzenie techniczne, związane z budynkiem lub budowlą, o której mowa w lit. a, bezpośrednio zapewniające możliwość ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Oczywiście o ile zostało wzniesione w wyniku robót budowlanych.

Problemem w powyższym jest głównie końcówka przepisu, która wprowadza otwarty katalog urządzeń, które mają podlegać opodatkowaniu w całości – czyli nie tylko od elementów budowlanych. Wątpliwym jest spełnienie przez taki zapis standardów określoności prawa podatkowego. Przy czym, wprowadza się tu dwie (równie nieokreślone) przesłanki, tj. aby opodatkować dane urządzenie musi ono (łącznie):

• być związane z budynkiem lub budowlą z załącznika do ustawy oraz
• bezpośrednio zapewniać możliwość użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.

Jak wskazuje się przy tym w uzasadnieniu do projektu 2.0, przez ,,inne urządzenia techniczne” należy rozumieć urządzenia techniczne, które:

• nie są instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania budynku albo budowli zgodnie z ich przeznaczeniem,
• nie są budynkiem albo budowlą,
• pełnią rolę służebną wobec konkretnego budynku albo budowli (wskazanej w projektowanym załączniku nr 4) i są z takim budynkiem albo budowlą funkcjonalnie powiązane zapewniając możliwość użytkowania budynku albo budowli zgodnie z ich przeznaczeniem i tylko wtedy, gdy związek użytkowany takiego urządzenia technicznego z takim budynkiem albo budowlą jest konieczny dla realizacji funkcji budynku albo budowli oraz bezpośredni (nie będą urządzeniami technicznymi urządzenie jedynie usprawniającego funkcjonowanie budynku albo budowli np. kasa fiskalna, terminal komputerowy, taśmociąg, suwnica itp.).

Celem powyższego powinno być poszukiwanie tych obiektów, które są niezbędne dla działania obiektu, a nie jedynie pomocnicze. Jednak przytoczone przesłanki są tak dalece nieprecyzyjne, że nie mam wątpliwości, że doprowadzą do sporów interpretacyjnych.

Opodatkowanie wolno stojących urządzeń technicznych

Kolejne niestety. Po tym, jak w projekcie 2.0 nie pojawiły się wolno stojące urządzenia techniczne i instalacje przemysłowe opodatkowane w całości, to na skutek drugich konsultacji publicznych, MF planuje przywrócenie ich w treści załącznika. Ryzyko dotyczące opodatkowania urządzeń występuje i na tej płaszczyźnie.