Skutki wyjścia z modelu estońskiego

Nie tylko z wejściem w model estoński wiąże się wiele przepisów. Również z wyjściem (dobrowolnym lub przymusowym) wiąże się wiele skutków podatkowych.

Spis treści

1. Trzeba płacić
2. Korekta rozliczeń i odsetki
3. „Korekta wyjściowa”
4. Amortyzacja
5. Karencja na powrót do modelu estońskiego
6. Specjalny fundusz inwestycyjny

Trzeba płacić

Jeśli wyjście z modelu estońskiego następuje „przedwcześnie” tj. przed upływem 4 lat korzystania z tej formy opodatkowania, to spółka będzie musiała zapłacić podatek z tytułu korekty wstępnej (jeśli taki powstał podczas wejścia w model estoński) – spółka nie skorzysta z preferencji polegającej na wygaśnięciu zobowiązania z tytułu korekty wstępnej wychodząc z modelu estońskiego przed upływem 4 lat podatkowych.

Korekta rozliczeń i odsetki

W zależności od powodu z jakiego spółka wychodzi z modelu estońskiego może pojawić się konieczność skorygowania rozliczeń i wstecznego dokonania rozliczeń w sposób przewidziany dla tradycyjnego podatku, co z kolei może wiązać się z koniecznością uiszczenia odsetek podatkowych.

W art. 28l ustawy o CIT zostało przewidziane, że utrata prawa do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek może nastąpić:

• z końcem roku podatkowego – w przypadku rezygnacji z opodatkowania w tej formie lub niespełnienia w roku podatkowym warunków dotyczących struktury przychodów lub
• z końcem poprzedniego roku podatkowego – w przypadku wystąpienia pozostałych okoliczności „wyrzucających” z modelu estońskiego.

Skutki w postaci koniecznego rozliczenia podatku CIT wg. zasad ogólnych wystąpią wyłącznie w przypadku gdy spółka utraci prawo do korzystania z ryczałtu od dochodów spółek wraz z końcem roku poprzedniego. Wynika to z tego, że podczas korzystania z ryczałtu spółka prowadzi rozliczenia wyłącznie w oparciu o przepisy rachunkowe, a wsteczna utrata prawa do rozliczania podatku w ten sposób powoduje konieczność uwzględnienia „ogólnych” przepisów ustawy o CIT.

„Korekta wyjściowa”

Wyjście z modelu estońskiego wiąże się z koniecznością stosowania zasad, które można określić w uproszczeniu jako „korekta wyjściowa” – mimo, że ustawa o CIT nie przewiduje konieczności dokonania rozliczenia podobnego do korekty wstępnej, to poszczególne przepisy ustawy o CIT podobnie jak w przypadku korekty wstępnej „dbają” o to, aby po wyjściu z modelu estońskiego i tym samym po rezygnacji ze stosowania zasad rachunkowych na potrzeby opodatkowania wyeliminować:

• podwójne opodatkowania tych samych przychodów,
• możliwość nieuwzględnienia w rozliczeniu podatkowym określonych przychodów,
• podwójne odliczenia dwukrotnie tych samych kosztów
• możliwość nieuwzględnienia w rozliczeniu podatkowym określonych kosztów.

Powyższe zostało uregulowane:

• w zakresie przychodów przez art. 12 ust. 1 pkt 4e, 5a i 12, art. 12 ust. 4 pkt 28 i art. 12 ust. 3aa pkt 3 ustawy o CIT,
• w zakresie kosztów przez art. 16 ust. 1 pkt 48c, art. 15 ust. 1ze i art. 15 ust. 1ab pkt 3 ustawy o CIT.

Amortyzacja

W ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej na potrzeby podatkowe, po wyjściu z modelu estońskiego należy uwzględnić odpisy amortyzacyjne wykonane zgodnie z przepisami rachunkowymi dokonane w okresie opodatkowania ryczałtem. Odpisy te należy uwzględnić także podczas dalszej amortyzacji podatkowej.

Ponadto przepisy zakładają, że po zakończeniu opodatkowania ryczałtem spółka może:

• kontynuować stosowanie metody, okresu i stawki amortyzacji przyjętych w okresie opodatkowania ryczałtem lub
• dokonać wyboru metody, okresu i stawki amortyzacji określonych w art. 16i-16m ustawy o CIT

- dla poszczególnych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych przed rozpoczęciem ich amortyzacji, przy czym wybrane metodę, stawkę oraz okres należy stosować do pełnego zamortyzowania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Karencja na powrót do modelu estońskiego

Dobrowolne wyjście z modelu estońskiego (bez względu na to, czy nastąpi przed czy po upływie 4 lat opodatkowania tą formą opodatkowania) a także utrata prawa do opodatkowania w tej formie będą wiązały się z utratą prawa do ponownego wyboru opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek przed upływem 3 lat podatkowych, nie mniej niż 36 miesięcy, następujących po roku kalendarzowym, w którym dojdzie do utraty prawa do opodatkowania ryczałtem.

Specjalny fundusz inwestycyjny

Wyjście z modelu estońskiego wiąże się także z karencją na korzystanie z rozwiązania alternatywnego do modelu estońskiego specjalnego funduszu inwestycyjnego (o różnicach pomiędzy modelem estońskim a specjalnym funduszem inwestycyjnym można przeczytać w artykule Specjalny fundusz inwestycyjny czy estoński CIT?.

Zgodnie z art 15 ust. 1hc zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów nie podlegają odpisy na specjalny fundusz inwestycyjny wykonane przed upływem 24 miesięcy od zakończenia stosowania opodatkowania ryczałtem.

Dystrybucja zysków „estońskich”

Zyski wypracowane w okresie objęcia ryczałtem od dochodów spółek dystrybuowane po wyjściu z modelu estońskiego będą podlegały opodatkowaniu na zasadach właściwych dla modelu estońskiego – zarówno na gruncie podatku CIT jak i - na poziomie wspólników - podatkiem PIT. Obowiązek zapłaty podatku od tych zysków powstanie natomiast dopiero wówczas, gdy Spółka zdecyduje się rozdysponować zysk – termin zapłaty podatku upływa bowiem z końcem trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym dokonano w całości lub w części wypłaty tego dochodu lub rozdysponowano nim w jakiejkolwiek innej formie.