Ulga na prototyp
Ulga na prototyp stanowi istotne rozszerzenie ulgi B+R, umożliwiające odliczenie od dochodu dodatkowych kosztów kwalifikowanych. Do jej stosowania uprawnieni są przedsiębiorcy z sektora produkcyjnego, którzy w ramach realizowanych prac rozwojowych opracowali nowy produkt. Preferencja ta pozwala uwzględnić dodatkowe wydatki ponoszone w związku z działaniami będącymi naturalnym następstwem prac rozwojowych. Obejmuje to m.in. przygotowanie produkcji próbnej oraz pozyskanie wymaganych dokumentów umożliwiających wprowadzenie produktu na rynek (np. certyfikatów czy atestów). Ulga ma więc dwa wymiary i dotyczy nie tylko aspektów technicznych, ale także dokumentacyjnych. Od podstawy opodatkowania odliczyć można 30% sumy kosztów produkcji próbnej nowego produktu i wprowadzenia na rynek nowego produktu.
Przez wprowadzenie na rynek nowego produktu rozumie się działania podejmowane w celu przygotowania dokumentacji służącej uzyskaniu w odniesieniu do produktu powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych certyfikatów i zezwoleń umożliwiających skierowanie produktu do sprzedaży. Przedsiębiorcy muszą spełniać coraz liczniejsze wymagania regulacyjne – od norm bezpieczeństwa po przepisy środowiskowe. Ustawodawca dostrzegł rosnące koszty związane z wdrażaniem produktów na rynek i umożliwił ich odliczenie w ramach ulgi na prototyp. Obejmuje to m.in. wydatki na certyfikaty, badania, ekspertyzy i homologacje. Co ważne, przedsiębiorca nie musi ponosić kosztów produkcji próbnej, aby skorzystać z ulgi na wydatki związane z wprowadzeniem produktu na rynek.
Przez produkcję próbną nowego produktu rozumie się natomiast etap rozruchu technologicznego produkcji niewymagający dalszych prac projektowo-konstrukcyjnych lub inżynieryjnych, którego celem jest wykonanie prób i testów przed uruchomieniem procesu produkcji nowego produktu, powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych, przy czym etap rozruchu technologicznego obejmuje okres od momentu poniesienia pierwszego kosztu związanego z tym etapem do momentu rozpoczęcia produkcji nowego produktu.
Nazwa ulgi może budzić wątpliwości u firm, które kojarzą pojęcie „prototyp” wyłącznie z egzemplarzem testowym, nieprzeznaczonym do wdrożenia do produkcji seryjnej. W niektórych branżach (np. motoryzacyjnej, robotyki, technologii wojskowej) prototypy są utożsamiane z modelem demonstracyjnym. Warto jednak podkreślić, że ustawodawca odnosi się nie tylko do symulacji czy wizualizacji produktu docelowego, ale również do jego pierwowzoru.
Ulga obejmuje zarówno sytuacje, w których technologia przedsiębiorstwa wymaga modernizacji linii produkcyjnej w celu umożliwienia wytwarzania nowego produktu, jak i przypadki, w których przedsiębiorstwo posiada już zdolność do wytworzenia egzemplarza wzorcowego, ale rozpoczęcie produkcji seryjnej wymaga dodatkowych działań. Jednym z kierunków rozwoju parku maszynowego jest modernizacja istniejącej linii produkcyjnej lub zakup nowych maszyn i urządzeń. W tym zakresie zastosowanie znajduje ulga na prototyp, ponieważ obejmuje ona m.in. koszty zakupu nowych środków trwałych. Co istotne, ulga ta nie odnosi się do odpisów amortyzacyjnych, lecz do wartości nabycia środka trwałego wykazanej na fakturze.
Drugim możliwym podejściem jest wytworzenie maszyny, urządzenia lub robota przemysłowego we własnym zakresie. Jeżeli środek trwały powstał w celu uruchomienia produkcji próbnej, to może zostać objęty ulgą na prototyp. Jeśli jednak jego budowa służy wyłącznie optymalizacji istniejących procesów produkcyjnych (np. automatyzacji pakowania, sortowania, malowania natryskowego), wówczas należy rozważyć rozliczenie w ramach ulgi B+R. W tym przypadku istotne jest rozróżnienie między opracowaniem maszyny w toku prac rozwojowych a jej wykorzystywaniem w tych pracach. Włączenie środka trwałego do standardowej produkcji oznacza, że nie podlega on uldze B+R.
Warto podkreślić, że w przypadku ulgi na prototyp późniejsze wykorzystanie środka trwałego do innych celów niż produkcja próbna nie powoduje utraty prawa do ulgi. Przepisy nie wymagają, aby nabyty lub wytworzony środek trwały służył wyłącznie produkcji próbnej – kluczowe jest, aby był on niezbędny do jej uruchomienia. W przeciwieństwie do ulgi B+R, zmiana przeznaczenia środka trwałego nie powoduje negatywnych konsekwencji podatkowych.
