Ulgi na CSR
Od 2022 r. funkcjonuje w Polsce zestaw ulg podatkowych wspierających szeroko pojętą społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR). Ulgi skierowane są do przedsiębiorców – zarówno podatników PIT i CIT, którzy ponoszą określone w przepisach wydatki na działalność sportową, kulturalną, czy wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę. Tak naprawdę są to jednak trzy różne ulgi o pewnych wspólnych elementach, ale bardzo różnych zakresach i zadaniach.
Elementy wspólne – o czym trzeba pamiętać?
Pierwszym wspólnym elementem jest konstrukcja tych ulg i wysokość odliczeń. Podatnik może odliczyć od podstawy opodatkowania kwotę stanowiącą 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na dany rodzaj działalności społecznie pożądanej. Wysokość ostatecznej korzyści podatkowej będzie więc zależny od wybranej formy opodatkowania lub statusu podatnika. Podatnik CIT opodatkowany stawką 19% czy podatnik PIT opodatkowany stawką liniową 19% z każdego tysiąca złotych wydanego na działania CSR kwalifikujące się do ulgi podatkowej, może obniżyć podatek dochodowy o 285 zł – 190 zł tytułem kosztów uzyskania przychodów i 95 złotych tytułem ulgi.
Po drugie, aby dany wydatek uznać za kwalifikowany na potrzeby ulg CSR, musi on spełniać także wszelkie przesłanki, żeby uznać go za koszt uzyskania przychodu. Konieczne jest więc każdorazowo wykazanie związku danego wydatku z osiągnięciem przychodu, choćby pośrednio. Nie jest to obecnie zadanie bardzo trudne, gdyż administracja skarbowa od wielu lat przychylnie odnośni się do tego typu wydatków. W praktyce, warto aby działania w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu wynikały z przyjętej strategii i planu działania, do których można odwoływać się w kontekście możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów. W przypadku sponsoringu, powinna być zawarta także odpowiednia umowa ze sponsorowanym. Trzeba pamiętać także, że zasadniczo darowizny i koszty reprezentacji nie będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W tym kontekście warto wyróżnić sponsoring właściwy i niewłaściwy. W ramach sponsoringu właściwego, firma otrzymuje świadczenie wzajemne, podczas gdy sponsoring niewłaściwy nie zakłada ekwiwalentu dla sponsora. Sponsoring niewłaściwy podobny jest więc do darowizny, a więc zaliczenie wydatków związanych ze sponsoringiem niewłaściwym do kosztów podatkowych będzie mocno ryzykowne. Jakkolwiek, często nie jest łatwo wycenić świadczenie wzajemne w ramach umowy sponsoringu, w sytuacji gdy wartość działań sponsorowanego jest widocznie niewspółmierna do działań sponsora, mogą powstać wątpliwości co do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z takim sponsoringiem. Należy także uważać na wydatki, które mogą zostać uznane za koszty reprezentacji, nawet jeśli ponoszone są w ramach sponsoringu. Kontrowersje może budzić np. sfinansowanie wystawy artystów w galerii sztuki, w ramach której zorganizowany zostanie wystawny bankiet dla kontrahentów sponsora, czy sfinansowanie organizacji meczu piłkarskiego, gdzie większość środków przeznaczona zostanie na imprezę dla zaproszonych przez sponsora VIPów. Tego typu wydatki, jakkolwiek mogą formalnie wpisywać się w katalog wydatków kwalifikowanych na potrzeby ulgi CSR, to jednak nie należy zapominać, że muszą one być także obronione jako koszt podatkowy.
Ulga na sport
W ramach ulgi na sport, oszczędzi na podatku dochodowym ten, kto finansuje działalność klubu sportowego, stypendia sportowe, czy też niemasową imprezę sportową. Najbardziej doniosłe są z pewnością wydatki na kluby sportowe. Chodzi tutaj jedynie o kluby, które nie działają w celu osiągnięcia zysków i realizują określone cele, w tym realizują programy szkolenia sportowego, kupują sprzęt sportowy, pokrywają koszty organizowania zawodów sportowych lub uczestnictwa w tych zawodach, pokrywają koszty korzystania z obiektów sportowych dla celów szkolenia sportowego, czy finansują stypendia sportowe i wynagrodzenia kadry szkoleniowej. Ważne jest, że przedsiębiorą nie skorzysta z ulgi jeśli będzie finansował te zadania bezpośrednio. Konieczne jest pośrednictwo klubu sportowego. Dla przykładu sfinansowanie nart i kombinezonów dla skoczków narciarskich przez przedsiębiorcę bezpośrednio pozbawi go prawa do ulgi na sport, natomiast przekazanie środków dla klubu sportowego na wskazany cel umożliwi uzyskanie korzyści podatkowej. Pozaklubowe finansowanie działalności sportowej może przybrać jedynie formę finansowania stypendiów sportowych lub wsparcia niemasowych imprez sportowych. Nie ma ograniczeń w zakresie podmiotu, który taką imprezę sportową organizuje, ważne żeby w ramach imprezy podejmowana była określona aktywność fizyczna lub intelektualna.
Ulga na kulturę
Ulga na sport, w przeciwieństwie do ulgi na kulturę, ma szeroko zakreślony krąg beneficjentów. Z ulgi na kulturę korzystać mogą jedynie instytucje kultury, wpisane do odpowiedniego rejestru oraz uczelnie artystyczne i publiczne szkoły artystyczne. Będą to więc przede wszystkim różne teatry, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, czy galerie sztuki zarządzane przez podmiot publiczny. W ramach sponsoringu wspierana może być działalność tych podmiotów polegająca na tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury. Wydatkiem kwalifikowanym na potrzeby ulgi na kulturę będzie więc na przykład finansowanie zbioru literatury, wystawy, koncertu, czy produkcji filmowej. Wspierane mogą być także działania uczelni artystycznych, na przykład sponsorowanie wystaw dyplomowych, happeningów, czy koncertów. Uderzające jest, że z ulgi nie skorzysta przedsiębiorca, który sponsoruje prywatne przedsięwzięcia kulturalne, np. podejmowane przez różne fundacje czy stowarzyszenia. Wydaje się zasadne rozszerzenie w przyszłości tej ulgi także na działalność kulturalną tych podmiotów. Obecnie jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby inicjatywy prywatne były podejmowane we współpracy z publicznymi instytucjami kultury i pośrednio korzystały ze wsparcia.
Ulga na naukę
Mniej pasuje do pozostałych ulg CSR ulga na naukę. Ulgę tę można podzielić właściwie na dwie części – jedna z nich ma szerszy związek z CSR i obejmuje finansowanie stypendiów dla studentów lub doktorantów, a także finansowanie studiów dualnych. Stypendium może być przyznane na zasadach określonych przez fundatora – może ono być przyznawane np. za szczególne osiągnięcia w branży, w której działa fundator. Zasady przyznawania stypendiów mogą być na wniosek fundatora także zatwierdzane przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki. Dość głębokiego zaangażowania firmy wymaga prowadzenie studiów dualnych, czyli studiów o profilu praktycznym, tworzonych przez uczelnię wraz z pracodawcą na podstawie zawartej z nim umowy. Pracodawca w szczególności może uczestniczyć w określeniu programu studiów, efektów kształcenia, udostępnić swoich pracowników do prowadzenia zajęć praktycznych, czy umożliwić odbywanie staży i praktyk w swoim zakładzie pracy.
Z drugiej strony ulga na naukę ma drugą twarz, które niezbyt pasuje do pozostałych ulg. W ramach wydatków kwalifikowanych znajdują się bowiem także wydatki na finansowanie kształcenia pracowników w określonej formie – w szczególności w ramach studiów podyplomowych czy MBA. Ulga na naukę to także wsparcie zatrudnienia studentów i absolwentów uczelni. Z ulgi skorzysta bowiem przedsiębiorca, który ponosi wydatki na sfinansowanie praktyk studenckich, a także jeśli za pośrednictwem akademickiego biura karier zatrudni absolwenta uczelni i ponosi koszty związane z zatrudnieniem.
Przedsiębiorcy otrzymali szeroki katalog działań, które mogą przyczynić się do osiągnięcia oszczędności podatkowych. Zakres każdej z ulg określony został na etapie projektowania przepisów przez właściwego ministra – do spraw sportu, kultury czy nauki i szkolnictwa wyższego, biorąc pod uwagę aktualne potrzeby. Stąd, ulgi te różnią się znacznie między sobą i czasami nie są intuicyjne dla podatników. Szczególnie istotne jest zaangażowanie pośrednio zainteresowanych – klubów sportowych, instytucji kultury czy uczelni wyższych. To one powinny być spiritus movens wykorzystania ulgi na CSR, widać jednak niestety, że tak nie jest, stąd szczególnie istotne jest prowadzenie dyskusji i szerzenie wiedzy w tym zakresie.
Pisaliśmy o tym w Dzienniku Gazeta Prawna w publikacji pt.: „Ulga na CSR to w praktyce nie jedna, ale trzy ulgi” (DGP nr 160)
