WSA vs KIS w sprawie wydatków niezwiązanych w estońskim CIT
Ryczałt od dochodów spółek, czyli tzw. Estoński CIT, jest alternatywną formą opodatkowania dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Idea w modelu estońskim sprowadza się zasadniczo do tego, aby osiągnięty przez spółkę dochód podlegał opodatkowaniu dopiero przy podziale i wypłacie wspólnikom. Żeby jednak nie było zbyt prosto, w ustawie o CIT wymienione są także inne kategorie dochodów, które podlegają opodatkowaniu. Między innymi są to dochody z tytułu ukrytych zysków oraz wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą. To właśnie one stanowią kość niezgody pomiędzy podatnikami, a fiskusem. Wynika to z nieprecyzyjnie skonstruowanych przepisów, w szczególności w przypadku wydatków poniesionych na samochody osobowe, których dotyczy omawiana sprawa.
Podatnik, który po przekształceniu ma stać się spółką z o.o., posiada kilkadziesiąt samochodów osobowych, przeznaczonych do użytku mieszanego dla pracowników. Chcąc mieć pewność, że przedmiotowe wydatki nie będą stanowiły podstawy do opodatkowania estońskim CIT z tytułu ukrytych zysków. Wydawać by się mogło, że sprawa jest oczywista. Skoro art. 28m ust. 3 stanowi, że przepisy o ukrytych zyskach stosuje się w odniesieniu do udziałowców, akcjonariuszy, wspólników lub podmiotów z nimi powiązanych, to wydatki na samochody wykorzystywane w spółce nie mogą być ukrytymi zyskami, gdyż beneficjentami są pracownicy, w związku z czym nie będą stanowić przedmiotu opodatkowania. Otóż, według Dyrektora KIS, będą.
Swoją argumentację organ oparł na kategorii wydatków niezwiązanych z działalnością. Skoro samochody są wykorzystywane częściowo do działalności, a częściowo na cele prywatne to, przez zastosowanie analogii, należy wydatki te opodatkować w 50% estońskim CIT.
Z taką interpretacją stanowczo nie zgodził się WSA w Łodzi w wyroku z dnia 17 listopada 2022 r., sygn. I SA/Łd 648/22. Przede wszystkim podważył zastosowanie wnioskowania per analogiam w prawie podatkowym, co raczej nie powinno budzić wątpliwości z perspektywy racjonalnego podatnika. Ponadto odwołał się do braku przepisów uściślających rozumienie wydatków niezwiązanych. Zatem, jeśli samochód osobowy wykorzystywany jest na cele działalności, nawet nie całkowicie, nie sposób uznać, że koszty związane z jego używaniem stanowią wydatek niezwiązany z działalnością.
Powyższy wyrok jest warty odnotowania, gdyż WSA przeciął w nim linię, którą fiskus traktował jak pewnego rodzaju wytrych służący do podpierania argumentacji o 50% opodatkowaniu wydatków na samochody osobowe wykorzystywane przez pracowników, jeśli ma to miejsce w celach mieszanych. Niestety, nie będzie można się nim nacieszyć zbyt długo, gdyż ustawodawca zorientował się w obecnej sytuacji i doprecyzował tę kwestię w nowelizacji ustawy o CIT z 7 października 2022 r. Do art. 28m dodano bowiem ust. 4a, który stanowi, że do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, (…), nie zalicza się wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem, m.in. samochodów osobowych:
- w pełnej wysokości - w przypadku składników majątku wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności gospodarczej;
- w wysokości 50% - w przypadku składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej.
