Wszczęcie postępowania podatkowego
Postępowanie podatkowe ma charakter władczej, publicznoprawnej konkretyzacji, jednostronnej stosunku prawnego z zakresu prawa podatkowego. Przebieg postępowania podatkowego ma sformalizowany charakter. Pierwszą czynnością inicjującą wszczęcie postępowania podatkowego jest doręczenie postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego. Co należy jednak rozumieć pod pojęciem „doręczenie”.
Spis treści
Formy wszczęcia postępowania podatkowego
Data wszczęcia postępowania podatkowego
Doręczenie postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego
Wszczęcie postępowania podatkowego poprzez tzw. fikcję doręczenia
Formy wszczęcia postępowania podatkowego
Wszczęcie postępowania podatkowego następuje z urzędu lub z inicjatywy podatnika. Sposób wszczęcia postępowania podatkowego ma istotny wpływ na formalną datę wszczęcia postępowania. Data ta jest istotna, bowiem to od tej daty liczone są przewidziane przez Ordynację podatkową terminy załatwienia sprawy.
Data wszczęcia postępowania podatkowego
W przypadku wszczęcia postępowania z urzędu, datą jego rozpoczęcia jest dzień, w którym strona otrzymuje postanowienie o wszczęciu postępowania. Natomiast, gdy postępowanie jest inicjowane na żądanie strony, datą wszczęcia jest dzień doręczenia tego żądania organowi podatkowemu.
W sytuacji, gdy żądanie zostało złożone za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, datą wszczęcia postępowania jest dzień, w którym organ podatkowy lub jednostka informatyczna obsługująca administrację podatkową otrzymała to żądanie. Warto zaznaczyć, że podatnik ma prawo wszcząć postępowanie podatkowe w momencie, gdy organ podatkowy otrzyma stosowne żądanie od podatnika. Dotyczy to możliwości wszczęcia postępowania podatkowego w interesie podatnika, na przykład w sprawie stwierdzenia nadpłaty podatku.
Doręczenie postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego
Co do zasady, osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej pisma doręcza się w lokalu ich siedziby lub w miejscu prowadzenia działalności - osobie upoważnionej do odbioru korespondencji.
W sytuacji, jeżeli podany przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej adres jej siedziby nie istnieje lub jest niezgodny z odpowiednim rejestrem i nie można ustalić miejsca prowadzenia działalności, pismo pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.
Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma, zwraca się je nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy. Uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.
Wszczęcie postępowania podatkowego poprzez tzw. fikcję doręczenia
Art. 150 § 4 Ordynacji podatkowej wskazuje również na doręczenie pisma (postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego) poprzez tzw. fikcję doręczenia.
W przypadku niepodjęcia pisma, po dwukrotnym awizowaniu przez operatora pocztowego, doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.
Fakt odebrania pisma z urzędu pocztowego po upływie terminu wskazanego w art. 150 § 4 OP nie ma wpływu na skutek doręczenia, który został określony w tym przepisie, gdyż późniejszy odbiór pisma nie obala domniemania doręczenia, które wynika z tej regulacji. (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 listopada 2024 r. III FSK 177/23).
Podsumowując, wszczęcie postępowania podatkowego może nastąpić poprzez doręczenie postanowienia, jednak bardzo istotne jest, iż doręczenie może nastąpić pomimo braku adresu podatnika, błędnego adresu, odmowy przyjęcia przesyłki czy nie odebrania przesyłki.
