Czy można wstecznie zmienić stawki amortyzacji w CIT?
Czy spółka może w okresie straty podatkowej zaplanować obniżone stawki amortyzacyjnej i dokonywać odpowiednich korekt tej obniżki? Czy może powrócić do podstawowych stawek z wykazu, tj. wyższych kosztów podatkowych w okresie osiągania dochodów, a tym samym odpowiednio wpływać na wysokość straty podatkowej lub dochodu do opodatkowania?
No i kluczowe pytanie, czy może dokonać korekty wstecznej tych rozliczeń?
- Obniżone stawki amortyzacji w CIT
Podstawowe stawki amortyzacji (z wykazu znajdującego się w załączniku nr 1 do ustawy o CIT), w określonych sytuacjach mogą być one podwyższane, a także obniżane, przy czym przepisy podatkowe precyzują sytuacje, w których można zmieniać te stawki oraz ściśle określają terminy, w których stawki te mogą ulec zmianie. Oznacza to, że metoda liniowa amortyzacji może być przez podatnika modyfikowana.
Zgodnie z art. 16i ust. 5 podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Zgodnie z powyższym obniżenie stawek amortyzacyjnych może być stosowane w okresie zmniejszonego stopnia używania środków trwałych, ale również w czasie ponoszenia straty podatkowej. Powyższe oznacza, że spółka może w okresie straty podatkowej zaplanować obniżone stawki amortyzacyjnej i dokonywać odpowiednich korekt tej obniżki albo powrócić do podstawowych stawek z wykazu, tj. wyższych kosztów podatkowych w okresie osiągania dochodów, a tym samym odpowiednio wpływać na wysokość straty podatkowej lub dochodu do opodatkowania.
Należy przy tym jednak uwzględnić, że od 2021 roku dodany został art. 16i ust. 8 ustawy o CIT wyłączający stosowanie przepisów art. 16i ust. 5 ustawy o CIT do środków trwałych wykorzystywanych przez podatników w działalności, z której dochody podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym – w okresie korzystania z takiego zwolnienia. W zakresie tym obniżanie stawek amortyzacyjnych jest niedopuszczalne.
- Czy można dokonać wstecznej korekty?
Według organów podatkowych art. 16i ust. 5 ustawy o CIT, nie zabrania obniżenia stawki amortyzacyjnej danego środka trwałego nawet kilka razy. Jednak uważają, że zmiana stawek amortyzacyjnych przewidziana w art. 16i ust. 5 ustawy o CIT, pomimo że nie została ograniczona przez ustawodawcę żadnym limitem, powinna być dokonywana z uwzględnieniem pozostałych przepisów ustawy. W szczególności organy podnoszą, że art. 16i ust. 5 ustawy o CIT nie oznacza, że zmiany stawki amortyzacji można dokonać „wstecz”. Wyrażenie „następny”, zdaniem organów, oznacza każdy następny rok podatkowy po obecnym. Tak więc obniżenia stawek amortyzacji środków trwałych, które zostały wprowadzone do ewidencji we wcześniejszym okresie można dokonać tylko na początku każdego roku po bieżącym.
Tak m.in. interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej: z dnia 21 listopada 2024 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.538.2024.2.BD; z dnia 5 listopada 2024 r. 0111-KDIB1-2.4010.525.2024.1.ANK.
- Sądy po stronie podatników
Powyższe stanowisko organów podatkowych zostało wielokrotnie podważone przez Naczelny Sąd Administracyjny, który stwierdził, że: podatnicy mają prawo do zmiany stawki amortyzacyjnej, wynikającej z wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych, także wstecz, tj. mogą oni obniżać stosowane stawki amortyzacyjne ze skutkiem od pierwszego miesiąca danego roku podatkowego na podstawie decyzji, która może zostać podjęta także w trakcie trwania roku podatkowego (wyrok NSA z dnia z dnia 25 stycznia 2024 r., sygn. akt II FSK 545/21).
Podobnie:
- Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 stycznia 2024 r. o sygn. II FSK 807/21;
- Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 lutego 2022 r. o sygn. II FSK 1413/19.
Warto przy tym zwrócić uwagę, że ograniczenie możliwości "wstecznego" modyfikowania wysokości dokonywanych odpisów amortyzacyjnych (kosztów uzyskania przychodów), a przez to również podstawy opodatkowania, związane jest jedynie z terminem przedawnienia zobowiązania podatkowego (art. 70 § 1 OP). (wyrok NSA z dnia 16 lutego 2024 roku, sygn. akt II FSK 708/21).
Wnioski płynące z orzeczeń sądów administracyjnych są korzystne dla podatników i na ich podstawie można stwierdzić, że np. w sytuacji braku możliwości rozliczenia straty podatkowej z lat ubiegłych istnieje możliwość jej realnego zmniejszenia poprzez zmniejszenie stawki amortyzacji, również wstecz.
Oczywiście, podatnicy narażają się na potencjalne ryzyko kwestionowania takich czynności przez organy podatkowe, jednak orzecznictwo sądów administracyjnych jest jednolite i korzystne. Nawet gdyby doszło do sporu, podatnicy najpewniej wygrają przed sądem.
