Rozporządzenie EUDR – nowe obowiązki dla importerów

Spis treści:

Uwagi ogólne. Kiedy wejdą przepisy EUDR?

Kogo dotyczy Rozporządzenie EUDR?

Obowiązek podmiotów objętych Rozporządzeniem EUDR

Sankcje za brak wypełnienia obowiązków przewidzianych w Rozporządzeniu EUDR

Podsumowanie

Uwagi ogólne. Kiedy wejdą przepisy EUDR?

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 995/2010 (dalej: „Rozporządzenie EUDR”) jest aktem prawnym, który wprowadzi nowe obowiązki dla podmiotów uczestniczących w obrocie takimi towarami jak kawa, kakao, soja, palma olejowa, bydło, kauczuk (zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 1 Rozporządzenia EUDR określane jako odnośne towary) oraz produktów pochodnych z nich wytworzonych (odnośne produkty w rozumieniu art. 2 pkt 2 Rozporządzenia EDUR).

Wspomniane Rozporządzenie EUDR  ma na celu zminimalizowanie wpływu UE na wylesianie i degradację lasów na całym świecie oraz zmniejszenie jej wkładu w emisje gazów cieplarnianych i globalną utratę różnorodności biologicznej.

W praktyce zakres regulacyjny Rozporządzenia EUDR jest bardzo szeroki i obejmuje swoim zakresem przede wszystkim import i eksport produktów związanych ww. towarów ale również wewnątrzunijny handel.

Co prawda – odwołując się do informacji dostępnych na stornach Komisji Europejskiej – Rozporządzenie EUDR wejdzie w życie o rok później tj. w odniesieniu do dużych przedsiębiorstw od 30 grudnia 2025 r., a w odniesieniu do mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw ­ od 30 czerwca 2026 r. Powyższe musi jeszcze zatwierdzić Parlament europejski (co w związku z akceptacją takiego wniosku Komisji zaakceptowanego przez Radę wydaje się być formalnością). Niemniej jednak jest to pozornie odległy czas. Doświadczenia dotychczasowe – związane z planowanym wejściem w życie Rozporządzenia EUDR na 30 grudnia 2024 r. – pokazują, że dostosowanie do nowych regulacji nie jest proste i wymaga zaangażowania pewnej ilości czasu. Nie warto zatem zwlekać z przygotowaniem się na nowe obowiązki. Tym bardziej, że unijny prawodawca za niedopełnienie obowiązków lub ich nieprawidłowe wykonanie przewiduje znaczne sankcje. Kogo zatem dotyczą nowe obowiązki i w jakich przypadkach?

Kogo dotyczy Rozporządzenie EUDR?

Rozporządzeniu EUDR podlegać będą:

• Podmioty – każdą osobę fizyczną lub os. prawną, która w ramach działalności handlowej wprowadza do obrotu lub eksportuje towary objęte Rozporządzeniem EUDR, oraz
• Podmioty handlowe - każdą osobę w łańcuchu dostaw inną niż podmiot, która w ramach działalności handlowej udostępnia towary objęte Rozporządzeniem EUDR na rynku.

Samo wprowadzenie do obrotu oznacza udostępnienie towarów na rynku unijnym po raz pierwszy, zatem nie dotyczy to tylko sytuacji importu ale produkcji na rynku UE produktów zawierających substancje/towary objęte Rozporządzeniem EUDR.

Biorąc za przykład taki towar jak olej palmowy (CN 1511), obowiązki wynikające z Rozporządzenia EUDR będą spoczywać na:

• Importerze oleju palmowego,
• Krajowym producencie produktów spożywczych, w których wykorzystany będzie olej palmowy, nawet gdy został on zakupiony od importera, który wypełnił obowiązki wynikające z Rozporządzenia EUDR,
• Eksporter oleju palmowego lub produktów zwierających olej palmowy,
• Sieci handlowe, hurtownie i przedsiębiorstwa dokonujące obrotu olejem palmowym lub towarami zwierającymi olej palmowy. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, że w przypadku mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, zakres obowiązków jest znacznie ograniczony.

Jak widać zamysłem jaki przyświeca Rozporządzeniu EUDR jest to, aby kontrolować łańcuch dostaw przywożonych towarów (objętych zakresem EUDR). Co więcej Rozporządzenie EUDR dotyczy w każdego kto dokonuje importu, eksportu lub wykorzystuje  w swojej działalności jako np. producent albo dystrybutor towary wskazane w Rozporządzeniu EUDR - bez względu na branżę w jakiej funkcjonuje.

Obowiązek podmiotów objętych Rozporządzeniem EUDR

Naczelną zasadą związaną z obrotem towarami objętymi Rozporządzeniem EDUR jest to, że nie mogą być importowane lub eksportowane albo być przedmiotem obrotu wewnątrz UE towary wymienione w załączniku nr 1 do Rozporządzenia EUDR, które łącznie nie spełniają następujących warunków (art. 3 Rozporządzenia EUDR):

• nie powodują wylesiania;
• zostały wyprodukowane zgodnie z właściwymi przepisami kraju produkcji;
• przedłożono w ich sprawie oświadczenie o należytej staranności.

Jednocześnie, przepisy Rozporządzenia EUDR przewidują kilka odstępstw od opisanych wyżej zasad.

Co więcej – w myśl art. 4 Rozporządzenia EUDR – podmioty przed wprowadzeniem na rynek UE lub eksportem poza UE towarów objętych EUDR muszą zachować należytą staranność aby udowodnić, że towary te spełniają powyższe trzy przesłanki.

Jak widać w dość  znacznym uproszczeniu, obowiązki podmiotów polegać będą:

• Po pierwsze zbadaniu czy nie zachodzą przesłanki skutkujące zakazem przywozu towarów objętych EDUR,
• Po drugie dochowaniu należytej staranności w oparciu o procedurę należytej staranności zgodnie z przepisami EUDR i przedstawieniu oświadczenia o należytej staranności właściwym organom w przewidziany przepisami sposób.

O tym w jaki sposób uznać czy są spełnione wymogi co do możliwości przywozu towarów objętych oraz czym jest należyta staranność i w jaki sposób należy jej dochować w rozumieniu przepisów Rozporządzenia EUDR postaramy się Państwu wyjaśnić w następnym artykule. Zaznaczamy jednak, ze jest to rozbudowane zagadnienie.

Jakie sankcje spoczywają na podmiotach, które nie dopełnią swoich obowiązków?

Sankcje za brak wypełnienia obowiązków przewidzianych w Rozporządzeniu EUDR

Rozporządzenie z jednej strony nie określa bezpośrednio szczegółowych kar za naruszenie przepisów o EDUR, a jednocześnie przewiduje, że państwa członkowskie mają kompetencję do określenia rodzaju i wymiaru sankcji, jakie powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. W otwartym katalogu w art. 25 Rozporządzenia EUDR znajdują się następujące sankcje:

• Grzywny ustalone proporcjonalnie do szkód wyrządzonych środowisku oraz wartości towarów lub produktów wprowadzanych na rynek UE. W przypadku osoby prawnej maksymalna kwota takiej grzywny powinna wynosić co najmniej 4 % jej łącznego rocznego obrotu.
• Konfiskata produktów, które zostały uznane jako niezgodne z wymogami Rozporządzenia EUDR.
• Tymczasowe wykluczenie przez okres do 12 miesięcy z udziału w procedurach udzielania zamówień oraz dostępu do finansowania publicznego, w tym przetargów, dotacji i koncesji.
• Czasowy zakaz wprowadzania do obrotu, udostępniania na rynku lub wywozu produktów wymienionych w Rozporządzeniu EUDR.
• Zakaz stosowania uproszczonej procedury należytej staranności, którą to procedurę określono w art. 13 Rozporządzenia EUDR.

Podsumowanie

Rozporządzenie EUDR wprowadza kluczowe zmiany dla podmiotów z branż objętych zakresem EUDR. Zakres produktów podlegających regulacji jest szeroki, a złożoność procedur związanych z wdrażaniem Rozporządzenia EUDR wymaga większego poświęcenia uwagi na wdrożenie wymogów związanych EUDR w swojej firmie takich jak, dokumentacja, zbieranie danych, działanie w systemie unijnym, wdrożenie procedury należytej staranności, przygotowanie odpowiednich osób lub działów w firmie zajmujących się np. zakupami lub handlem. To także, weryfikacja czy na moment obecny kontrahenci w tym Ci spoza UE są wstanie wspomóc nas w wypełnieniu obowiązków.

Na zakończenie, arto się zastanowić, czy takie towary są przedmiotem obrotu naszej firmy lub czy istnieje świadomość obrotu takim towarami lub obecności takich towarów w naszych produktach?