GAAR a danina solidarnościowa
Biorąc pod uwagę cechy konstrukcyjne daniny solidarnościowej, zasadnym jest rozważenie, czy danina ta powinna podlegać analizie z perspektywy klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (GAAR).
Spis treści
1. Czym jest danina solidarnościowa?
Zgodnie z art. 30h ustawy o PIT, osoba fizyczna, która osiągnęła dochody z określonych źródeł wskazanych w tym przepisie, których suma przekroczyła w danym roku wartość 1 mln zł, jest zobowiązana do zapłaty daniny solidarnościowej według stawki 4 % od kwoty nadwyżki (od wartości przekraczającej wartość 1 mln zł).
Danina solidarnościowa, nie bez powodu, nazywana jest także kolejnym progiem podatkowym.
Dodatkowo – co bardzo istotne - z uwagi na swoją konstrukcję, istnieją wątpliwości, czy danina solidarnościowa jest podatkiem, co ma istotne znaczenie w kontekście analizy z perspektywy GAAR. Za taką tezą (zgodnie z którą danina solidarnościowa nie posiada statusu podatku) wydają się przemawiać np. następujące argumenty:
- Co prawda przepisy o daninie solidarnościowej umiejscowione są w ustawie o PIT, jednak jak wynika z treści ustawy o PIT, ustawa ta reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych oraz daninę solidarnościową, co wskazywałoby na odrębny status daniny solidarnościowej.
- Zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej, podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej (beneficjentem daniny solidarnościowej jest natomiast Fundusz Solidarnościowy, tj. podmiot, który – jak się wydaje – nie został uwzględniony w ww. definicji).
Zgodnie z art. 119a Ordynacji Podatkowej, czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny (unikanie opodatkowania).
Jak wynika z powyższego, jedną z przesłanek zastosowania klauzuli GAAR jest wystąpienie korzyści podatkowej, której definicja jest związana z definicją „podatku”.
3. Danina solidarnościowa a GAAR
Biorąc zatem pod uwagę powyższe elementy konstrukcyjne klauzuli GAAR („korzyść podatkowa”), jak również specyficzny status daniny solidarnościowej (można zasadnie argumentować, że danina solidarnościowa nie jest podatkiem, a w konsekwencji – nie można w jej kontekście mówić o wystąpieniu „korzyści podatkowej”), istnieją uzasadnione wątpliwości, czy np. wybór modelu prowadzącego do całkowitego zniesienia obowiązku uiszczania daniny solidarnościowej (w porównaniu do innych dostępnych rozwiązań) powinien być analizowany z perspektywy GAAR.
Powyższe względy wydają się przemawiać na korzyść tezy, zgodnie z którą danina solidarnościowa – z uwagi na swoją konstrukcję – nie powinna podlegać analizie z perspektywy GAAR.
Biorąc pod uwagę powyższe niejasności jak również – przede wszystkim – kwestię bezpieczeństwa podatników, zwłaszcza tych, którzy rozważają alternatywne podatkowo ścieżki postępowania, należy dokładnie zweryfikować, czy przyjęty model opodatkowania nie prowadzi np. do całkowitego zniesienia obowiązku uiszczania daniny solidarnościowej w porównaniu do innych dostępnych rozwiązań.
Jak przykładowo wynika z opinii zabezpieczającej z dnia 4 listopada 2022 r. – nr DKP1.8082.3.2022, Szef KAS - w kontekście analizowanego opisu czynności - wskazał między innymi że korzyść podatkowa w postaci braku obowiązku uiszczenia daniny solidarnościowej nie może zostać uznana za sprzeczną z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu. Powyższe wskazuje, że w opinii Szefa KAS, w kontekście daniny solidarnościowej można zatem mówić o „korzyści podatkowej”.
