Estoński CIT – typowe błędy spółek. Sprawdź czy występują u Ciebie! - cz.3
Ta publikacja zamyka część wpisów o typowych błędach, które popełniają spółki opodatkowane estońskim CIT. Dla przypomnienia, część pierwsza poświęcona była błędom najpoważniejszym – takim, których popełnienie przekreśla szansę spółki na korzystanie z estońskiego CIT albo skutkuje tym, że spółka nigdy nie wybrała opodatkowania w tej formie.
W części drugiej omawiałem błędy „mniejszego kalibru”, czyli takie, w przypadku których ryzykujemy jedynie koniecznością zapłaty podatku wraz z odsetkami podatkowymi, bez ryzyka utraty prawa do podatku estońskiego.
Linki do dwóch poprzednich części są tutaj:
➡️Estoński CIT – typowe błędy spółek. Sprawdź czy występują u Ciebie! - cz.1
➡️Estoński CIT – typowe błędy spółek. Sprawdź czy występują u Ciebie! - cz.2
Spis treści
1. Wstęp
Dziś kontynuujemy serię o błędach „mniejszej wagi”, skupiając się na typowych ryzykach na gruncie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, dochodzie z tytułu zmiany wartości składników majątku i nieujawnionych zdarzeniach gospodarczych.
2. Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą
a. Kary umowne – niejednolita linia interpretacyjna
Kary umowne w klasycznym modelu podatku CIT kary umowne stanowią wydatki, które nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, gdyż tak stanowi wprost jeden z przepisów, który wskazuje co nie może być kosztem podatkowym (art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT).
Inaczej jest w modelu estońskim – tu badać należy wyłącznie związek danego wydatku z działalnością gospodarczą spółki, a katalog tzw. NKUP-ów z art. 16 ustawy o CIT nie ma zastosowania w modelu estońskim.
Uwaga!
By wystąpił dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą nie jest konieczne istnienie powiązań między spółką dokonującą wydatków, a podmiotem na rzecz, którego dokonywane jest świadczenie.
Uwaga!
Możliwe są sytuacje, w których wystąpią podobieństwa między dochodem z tytułu ukrytych zysków, a dochodem z tytułu niezwiązanych z działalnością gospodarczą. O prawidłowej kwalifikacji podatkowej zdarzenia decyduje cel poniesienia wydatków lub realizacji świadczenia, to czy były one realizowane na rzecz podmiotu powiązanego ze spółką.
W zakresie wyjaśnienia pojęcia „dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą” pomocne są wyjaśnienia zawarte w Objaśnieniach podatkowych do estońskiego CIT.
Minister Finansów w Objaśnieniach podatkowych wskazuje, że w ocenie wydatków kwalifikujących się do tego rodzaju dochodów można się posiłkować kwalifikacją wydatków do kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, wynikającą z praktyki podmiotu jak również bogatego orzecznictwa sądowo-administracyjnego.
Uwaga!
Jeszcze w styczniu 2023 r., Dyrektor KIS uznawał, że wydatki spółek z tytułu kar umownych podlegają opodatkowaniu jako wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą spółki, nawet jeśli konieczność ich zapłaty wynikła z okoliczności niezawinionych ze spółki (np. interpretacja indywidualna z dnia 17 stycznia 2023 r., nr 0111-KDIB1-3.4010.771.2022.2.PC).
W maju 2023 r. WSA w Łodzi wydał pierwszy korzystny wyrok, mówiący, że jeśli konieczność zapłaty kar umownych wynika z działalności gospodarczej spółki i jest wynikiem zawinienia spółki, to ich zapłata nie podlega opodatkowaniu jako wydatek niezwiązany z działalnością gospodarczą (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 10 maja 2023 r, sygn. akt I SA/Łd 252/23). Wyrok ten, uchylił wskazaną wyżej interpretację indywidualną.
Obecna linia interpretacyjna organów podatkowych jest już korzystna i Fiskus napomniany wyrokami sądów administracyjnych bardziej rozumie specyfikę biznesów, z którą nierzadko związane są właśnie kary umowne.
Pisaliśmy o tym szerzej na naszym blogu:
➡️Estoński CIT – kary umowne w branży budowlanej bez podatku
Uwaga!
Jeśli Twoja spółka płaci kary umowne, upewnij się, że udowodnisz związek zapłaconych kar umownych z działalnością gospodarczą i że konieczność ich zapłaty nie wynika z zawinienia spółki.
Przyczynienie się spółki (wina) do konieczności zapłaty kary umownej mogą powodować, że Fiskus uzna, że akurat takie kary umowne nie mają związku z działalnością gospodarczą.
b. Użytek mieszany składników majątku
Analogiczne zasady jak w przypadku ukrytych zysków występują w przypadku wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą i użytkowania składników majątku w tzw. sposób mieszany.Oba rodzaje dochodu są opodatkowane na tych samych zasadach na gruncie przepisów estońskiego CIT.
Uwaga!
Podstawowa różnica między ukrytym zyskiem, a wydatkiem niezwiązanym z działalnością gospodarczą w tym przypadku przejawia się w tym, że w przypadku dochodu z tytułu ukrytych zysków, beneficjentem świadczenia jest podmiot powiązany ze spółką, a w przypadku wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą – inny podmiot niebędący podmiotem powiązanym w rozumieniu przepisów estońskiego CIT.
c. Darowizny i wsparcie inicjatyw charytatywnych
Analogicznie jak w przypadku kar umownych – z klasycznym modelu podatkowym darowizny dokonywane przez spółkę są zasadniczo wyłączone z kosztów podatkowych, ale nie znajduje to zastosowania w przypadku estońskiego CIT.
Mimo szlachetnych intencji jakie stoją za wsparciem inicjatyw charytatywnych czy osób będących w potrzebie, każdy tego rodzaju wydatek trzeba ocenić przez pryzmat jego związku z działalnością gospodarczą spółki i tego czy dany wydatek może choćby potencjalnie i pośrednio przełożyć się na przychody spółki.
Uwaga!
W przeszłości interpretacje indywidualne arbitralnie stwierdzały, że każda darowizna na cele charytatywne dokonana przez spółkę nie ma związku z działalnością gospodarczą i podlega opodatkowaniu.
Obecne interpretacje podatkowe wskazują, że darowizna dokonana na cele charytatywne nie podlega opodatkowaniu (ma związek z działalnością gospodarczą) jeśli spółka uzyskuje z tego tytułu jakąkolwiek korzyść wizerunkową, np. informuje o tym wsparciu na swoich social media albo wskazywana jest jako darczyńca. Argumentem na korzyść spółek (brak podatku) jest także to, że działania spółki wpisują w jej strategię społecznej odpowiedzialności biznesu (tzw. strategia CSR).
Społeczna odpowiedzialność biznesu to strategia zarządzania, zgodnie z którą przedsiębiorstwa w swoich działaniach dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne, aspekty środowiskowe, czy relacje z różnymi grupami interesariuszy, w szczególności z pracownikami. Bycie społecznie odpowiedzialnym oznacza inwestowanie w zasoby ludzkie, w ochronę środowiska, relacje z otoczeniem firmy i informowanie o tych działaniach, co przyczynia się do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstwa i kształtowania warunków dla zrównoważonego rozwoju społecznego i ekonomicznego.
Więcej o opodatkowaniu darowizn i strategii społecznej odpowiedzialności biznesu w kontekście estońskiego CIT:
➡️ Estoński CIT – darowizny mają związek z działalnością gospodarczą.
Uwaga!
Nadal zdarzają się interpretacje niekorzystne dla podatników – np. taka mówiąca, że gdy spółka kupuje prezenty świąteczne dla swoich pracowników, to taki wydatek zdaniem Fiskusa nie ma związku z działalnością gospodarczą i należy go opodatkować.
O wydanej wiosną 2025 r. interpretacji podatkowej pisaliśmy na naszym blogu:
➡️Estoński CIT – prezenty dla dzieci pracowników z podatkiem
Uwaga!
Decydują szczegóły danego stanu faktycznego.
Jeśli Twoja spółka dokonuje darowizn, wspiera lokalne organizacje – zweryfikuj czy spółka zadbała o korzyść wizerunkową wynikającą z faktu uczestnictwa w danej inicjatywie (np. informacja na stronie internetowej lub social media) oraz czy taki rodzaj działalności znajduje odzwierciedlenie w jej dokumentach wewnętrznych (politykach lub regulaminach).
3. Inne kategorie
a. Dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku
Podatek w modelu estońskim spółka zapłaci także w przypadku restrukturyzacji.
Jednym z rodzajów zdarzeń podlegających w opodatkowaniu estońskim CIT jest dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku (art. 28m ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT).
Wskazany wyżej przepis mówi, że jeśli spółka opodatkowana estońskim CIT uczestniczy w określonym rodzaju restrukturyzacji – np. jest poddawana przekształceniu, podziałowi, łączeniu lub wniesieniu w drodze wkładu niepieniężnego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, to opodatkowaniu podlega nadwyżka wartości rynkowej składników majątku lub wnoszonego w drodze wkładu niepieniężnego ponad wartość podatkową każdego z tych składników majątku.
Opodatkowanie takich transakcji jest ściśle związane
Uwaga!
Jeśli Twoja spółka została poddana restrukturyzacji będąc już opodatkowaną estońskim CIT, zweryfikuj czy rozpoznała ten rodzaj dochodu, ponieważ na zapłatę podatku z tego tytułu ma czas tylko do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dany rodzaj restrukturyzacji miał miejsce.
Uwaga!
Nie każda restrukturyzacja będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem – np. w przypadku połączenia spółek, metodą uproszczoną (bez zamykania ksiąg rachunkowych i emisji nowych udziałów) ten rodzaj dochodu w ogóle nie wystąpi.
O korzystnej linii interpretacyjnej pisaliśmy na naszym blogu:
➡️ Podatek od dochodu z tytułu zmiany wartości składników majątku – korzystna interpretacja podatkowa
b. Dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych
Jednym ze zdarzeń podlegających opodatkowaniu w E-CIT jest dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych.
Dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych powstaje w związku z pominięciem w prowadzonych księgach zdarzeń (operacji) gospodarczych (w przychodach lub kosztach (stratach, zyskach), pomimo obowiązku ich wykazania.
Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, do ksiąg rachunkowych danego okresu sprawozdawczego, należy wprowadzić w postaci zapisu każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym. Jeśli jednostka gospodarcza nie ujęła danego zdarzenia gospodarczego w księgach rachunkowych w wyniku błędu, to w zależności od tego czy błąd ten został ujawniony przed zatwierdzeniem, czy po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za rok obrotowy, którego ten błąd dotyczy oraz czy ma on istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, operacja gospodarcza dotycząca tego błędu powinna zostać ujęta zgodnie z regulacjami art. 54 ustawy o rachunkowości:
- albo w księgach bieżącego roku obrotowego,
- albo w księgach rachunkowych roku, którego dotyczy.
Uwaga!
Taki dochód wystąpi także w sytuacji, gdy kontrahent dostarczy spółce z opóźnieniem fakturę zakupową.
Brak zawinienia spółki jest tu bez znaczenia, co niestety potwierdzają organy podatkowe.
Uwaga!
Jeśli Twój kontrahent dostarcza Ci faktury z opóźnieniem – zweryfikuj czy zaksięgowałeś je poprawnie – w przeciwnym razie istnieje ryzyko zaległości podatkowej.
Uwaga!
Wejście w życie obowiązkowego Krajowego Systemu E-Faktur rozwiąże problem dostarczania przez kontrahentów faktur po czasie, a w efekcie – zminimalizuje ryzyko wystąpienia tego podatku.
O tym także pisaliśmy na naszym blogu:
➡️ Estoński CIT – KSEF może pomóc zaoszczędzić na podatkach
4. Podsumowanie
Dziękuję Ci za przeczytanie wszystkich trzech wpisów. Niestety nie mogę obiecać, że to ostatni wpis z tej serii i zagwarantować, że lista, którą dla Ciebie przygotowałem jest listą skończoną i zamkniętą.
Przepisy estońskiego CIT żyją, a rozumienie ich przez Fiskusa i sądy administracyjne ciągle się zmienia, dlatego Twoja spółka powinna mieć regularny kontakt z doradcą podatkowym by na bieżąco reagować na nowości podatkowe, których dostarcza administracja skarbowa.
Chciałbyś naszego wsparcia w tych obszarach? Skontaktuj się nami lub zajrzyj na: https://ltca.pl/cit-estonski/
